Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Առևտրային պատերազմի նոր շրջափուլն ու բացվող հնարավորությունները. «Փաստ»

ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Մոտավորապես 1870-ականներից մինչև 1970-ականները, այսինքն՝ մոտ մեկ դար, ԱՄՆ-ը համաշխարհային արդյունաբերական արտադրանքի թողարկման գլխավոր կենտրոններից էր, որի արդյունքում Միացյալ Նահանգները տնտեսական զարգացման լուրջ խթան ստացավ։ Իսկ Առաջին և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմների ընթացքում, երբ եվրոպական երկրների տնտեսությունները ծանր վնասներ կրեցին, ԱՄՆ-ը, լինելով համեմատաբար անվտանգ աշխարհագրական դիրքում, դարձավ մատակարարման ու սպառման գլխավոր կենտրոնը։ Բայց 1960-ական թվականներից սկսած իրավիճակը սկսեց փոխվել, տեղի ունեցավ համաշխարհային արտադրության տարաբաշխում։

Աստիճանաբար փակվեցին ամերիկյան արդյունաբերական հսկա գործարանները, ինչի արդյունքում էլ կրճատվեցին հազարավոր աշխատատեղեր։ Մի շարք քաղաքներ, ինչպես, օրինակ՝ Դեյթրոյթը, Քլիվլենդը և Փիթսբուրգը, կորցրեցին իրենց երբեմնի արդյունաբերական փառքը։ Այս գործընթացը տեղի ունեցավ նաև այն պատճառով, որ ընկերությունները սկսեցին արտադրական գործարանները ԱՄՆ-ից տեղափոխել այլ երկրներ, օրինակ՝ Մեքսիկա, Չինաստան, Հարավային Կորեա և այլն։ Արտադրության տեղափոխման համար բազմաթիվ պատճառներ կային, սակայն դրանցից առաջնայինը էժան աշխատուժի առկայությունն էր, իսկ արտադրության կազմակերպումն ԱՄՆ-ում դարձավ ավելի թանկ, մյուս կողմից էլ՝ ազդեցություն ունեցան նաև այնպիսի հանգամանքներ, ինչպիսիք են աշխատողների իրավունքների պաշտպանության, բարձր աշխատավարձերի և էկոլոգիական կանոնների հարցերը։

Արդյունքում Չինաստանը, Հարավային Կորեան, Թայվանը, Գերմանիան և այլ երկրներ սկսեցին առաջարկել էժան ու որակյալ արտադրանք։ Եվ աստիճանաբար Չինաստանը սկսեց զբաղեցնել ԱՄՆ-ի կորցրած դիրքերը՝ դառնալով աշխարհի խոշորագույն արդյունաբերական արտադրողը։ Ու պատահական չէ, որ 2000-ականներից սկսած Չինաստանին անվանում են «աշխարհի գործարան»։ Չինաստանը և արդյունաբերական ներուժ ձեռք բերող մյուս երկրներն իրենց արտադրանքով սկսեցին հեղեղել ամերիկյան շուկան՝ օգտվելով նաև այն հանգամանքից, որ համեմատաբար ցածր մաքսատուրքեր են գործում։ Իսկ ԱՄՆ-ի տնտեսությունը, մտնելով հետարդյունաբերական փուլ, սկսեց հենվել առավելապես ծառայությունների ոլորտի վրա։ Պատահական չէ, որ ներկայում տնտեսության համընդհանուր ծավալի ավելի քան 85 տոկոսը ծառայություններն են։ Իսկ ծառայությունների ոլորտում գերակշռում են այնպիսի ուղղություններ, ինչպիսիք են տեխնոլոգիական ոլորտը, ֆինանսական ծառայությունները, առողջապահությունը և կրթությունը։ Ճիշտ է՝ ԱՄՆ-ը ամբողջությամբ չկորցրեց իր արդյունաբերական կարողությունները, բայց այլևս համաշխարհային կենտրոն չէ։

ԱՄՆ-ը սկսեց ավելի շատ ապրանքներ ներմուծել, քան արտահանել՝ արդյունքում դառնալով ամենամեծ առևտրային դեֆիցիտն ունեցող երկիրը։ 2024 թվականին ԱՄՆ-ի ապրանքների առևտրային դեֆիցիտը հասել է արդեն ռեկորդային 1,2 տրիլիոն դոլարի, ինչը նախորդ տարվա համեմատ զգալի աճ է։ Եվ ԱՄՆ-ում մարդիկ կարոտախտով են հիշում, երբ գործարանները բազմաթիվ աշխատատեղեր էին ապահովում, իսկ տեղական արտադրանքը ոչ միայն ներքին սպառմանն էր բավարարում, այլև արտահանվում էր։ Նման ընկալումներն էլ հիմք են տալիս «տնտեսական նացիոնալիզմի» գաղափարների զարգացման համար։

Ամերիկյան հասարակության ներսում այսպիսի տրամադրությունների առկայությունը էականորեն նպաստեց, որ Դոնալդ Թրամփը կրկին վերադառնա Սպիտակ տուն։ Նա խոստացել է ԱՄՆ-ը կրկին հզոր դարձնել այն համատեքստում, երբ ամերիկյան արդյունաբերությունն ու արտադրությունը վերստին վերելք կապրեն։ Դրա համար նա տրամադրված է իջեցնել ամերիկյան արտադրողների և ընկերությունների հարկերը, փոխարենն ավելացնել արտերկրից մատակարարված ապրանքների նկատմամբ սահմանված մաքսատուրքերը։

Ապրիլի 2-ին Միացյալ Նահանգների նախագահն առևտրային պատերազմ հայտարարեց աշխարհին՝ Սպիտակ տան Վարդերի պարտեզում հանդիսավոր արարողությամբ այդ օրը հռչակելով որպես Ամերիկայի «Ազատագրման օր», անցած դարից ի վեր չտեսնված մաքսատուրքեր սահմանելով դեպի ԱՄՆ ներմուծվող ապրանքների վրա։ Մաքսատուրքերի մասով Թրամփի հիմնական թիրախներ են դեպի ԱՄՆ խոշոր չափաբաժնով արտահանում իրականացնող այնպիսի կենտրոնները, ինչպիսիք են Չինաստանը, ԵՄ երկրները, Կանադան և Մեքսիկան։

Այս երկրներն էլ իրենց հերթին խոստացել են պատասխան քայլեր ձեռնարկել ամերիկյան ապրանքների նկատմամբ մաքսատուրքերն ավելացնելու և այլ ուղղություններով։ ԵՄ-ի անդամ մի շարք երկրներում նույնիսկ ամերիկյան ապրանքները բոյկոտելու շարժում է սկսվել։ Այնուամենայնիվ, բացառված չեն նաև այնպիսի զարգացումները, երբ կողմերի միջև բանակցություններ կարող են սկսվել՝ իրավիճակը մեղմելու նպատակով, մանավանդ որ Թրամփը նախընտրում է նոր գործարքներ կնքել տարբեր հարցերի շուրջ։ Բայց տնտեսագետներն ու բանկերն արդեն զգուշացնում են, որ առևտրային պատերազմը կարող է պայմաններ ստեղծել համաշխարհային տնտեսական ակտիվության ցուցանիշի նվազեցման, ինֆլ յացիայի ու գների բարձրացման մասով։

Ընդ որում, մինչ ամերիկյան ընկերությունները կփորձեն իրենց արտադրությանը զարկ տալ, մաքսատուրքերի բարձրացման հիմնական բեռն ընկնելու է ամերիկյան սպառողների ուսերին, որոնք ավելի թանկ կվճարեն ներկրված ապրանքների համար։ Եվ այս համատեքստում որոշ փորձագետներ չեն բացառում նաև ԱՄՆ տնտեսության մեջ ռեցեսիայի հավանականությունը։

Մյուս կողմից էլ՝ առկա իրավիճակից որոշ երկրներ կարող են օգտվել, որոնց նկատմամբ նվազագույն մաքսատուրքեր են սահմանվել։ Իսկ այդ երկրների շարքում է նաև Հայաստանը։ Նպատակաուղղված և հետևողական քայլերի արդյունքում կարելի է ներդրումներ ներգրավել այն երկրներից, որոնց նկատմամբ բարձր մաքսատուրքեր են սահմանվել, արտադրությունը տեղափոխել նաև Հայաստան, որտեղից արտահանման կազմակերպումն ավելի էժան կլինի։ Այլ հարց է, որ մեր կառավարությունը ոչ թե նախաձեռնողականությամբ է աչքի ընկնում, այլ «նստած թախտին՝ սպասում է բախտին»։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Концерт «Звонкое будущее» объединил юных музыкантов Армении и России Политические «шутки» с ужасной долей правды: «Паст»Число покупателей и продавцов в Армении удвоилось: «Паст»«Отмена декларации - это вопрос времени»: «Паст»«Ядерную базу превратили в сарай для скота»։ бывший министр раскрывает скобки: «Паст»Общество вовсе не «спит», и это очень раздражает власти: «Паст»Знаменитый Time Magazine коснулся Армении: что издание оценило как национальное богатство? «Паст»Примаков: Россотрудничество рассчитывает на позитивный результат по Русскому дому в БакуПутин показал свою квартиру в Кремле с лепниной и белым роялемМинистр финансов: Государственный долг Армении составляет 5 трлн. 318 млрд. драмовКитай изучает заявления США о готовности к торговым переговорамТрамп объявил 8 мая Днем Победы во Второй мировой войнеМИД Ирана: Тегеран стремится урегулировать разногласия с США путем переговоровReuters: прибыли от сделки по минералам может не быть еще 10 летВ Лос-Анджелесе и Нью-Йорке прошли акции протеста против политики администрации Дональда ТрампаТрамп предлагает исторически рекордный бюджет на армию СШАНазваны авиакомпании, максимально загрязняющие окружающую среду в ЕвропеАмериканские ученые разработали суперточные атомные часыВ США планируют мегадорогой парад по случаю Дня рождения ТрампаГерой Арцаха обратился к Владимиру ПутинуИмператорский дворец Японии уволил сотрудника, укравшего деньги у правящей семьи на сумму 24 900 долларовАдминистрация Эрдогана опровергла заявления о прослушивании депутатов парламента«Этк»: Деньги, выделенные на организацию концерта Снуп Догга, до сих пор не возвращены в госбюджетСовет по защите прав граждан Арцаха продолжит работу в здании представительстваИндия сообщила об очередном нарушении Пакистаном режима огня на линии контроляУкраина и США подписали соглашение о недрахДва человека погибли, 15 ранены в результате российских ударов по ОдессеУспешная миссия фонда «Музыка во имя будущего» в ДубаеСудья Артуш Габриелян арестованТрамп заявил, что более 100 стран ведут с США переговоры по торговым сделкамNHK: на западе Японии автомобиль въехал в группу школьниковВАШ РОМАНТИЧЕСКИЙ ГОРОСКОП НА 1 МАЯФинляндия приняла закон об ограничении использования мобильных телефонов в школахBMW расскажет о будущем обновленного бренда Alpina в 2026 годуAxios рассказывает, что о чем говорили Зеленский и Трамп перед похоронами папы римскогоFAZ: Пекин частично отменил введенные в 2021 году санкции против ЕвропарламентаЕврокомиссия выделила €910 млн в Оборонный фонд ЕСВ Турции арестовали 18 чиновников Стамбула в рамках усиления репрессийНаходящийся под домашним арестом бывший офицер СНБ Арам Гаспарян перенес инфарктNTV: сопредседатель СДПГ Клингбайль станет вице-канцлером, министром финансовВ Курской области погибли 600 солдат из КНДР, утверждает разведка Южной КореиВозле села Талворик будут основаны интенсивные сады персика и нектарина площадью 182 гектараУченые узнали о ранее неизвестном полезном свойстве кофеМириам Ланской: Азербайджан использует мирный процесс с Арменией, чтобы избежать ответственностиFrontiers in Physiology : Женщины превосходят мужчин в самых экстремальных видах деятельностиСильный пожар возник на рынке в ТбилисиТрамп верит, что Путин хочет остановить войну, но допускает, что ему «морочат голову»Госдеп вновь предупредил, что США могут выйти из переговоров по УкраинеРектор: По 14 образовательным программам студенты Аграрного университета получают стипендию в 70000 драмовДругие, по словам Пашиняна, хорошие, мы – плохие: «Паст»
Самое популярное