Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Առևտրային պատերազմի նոր շրջափուլն ու բացվող հնարավորությունները. «Փաստ»

ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Մոտավորապես 1870-ականներից մինչև 1970-ականները, այսինքն՝ մոտ մեկ դար, ԱՄՆ-ը համաշխարհային արդյունաբերական արտադրանքի թողարկման գլխավոր կենտրոններից էր, որի արդյունքում Միացյալ Նահանգները տնտեսական զարգացման լուրջ խթան ստացավ։ Իսկ Առաջին և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմների ընթացքում, երբ եվրոպական երկրների տնտեսությունները ծանր վնասներ կրեցին, ԱՄՆ-ը, լինելով համեմատաբար անվտանգ աշխարհագրական դիրքում, դարձավ մատակարարման ու սպառման գլխավոր կենտրոնը։ Բայց 1960-ական թվականներից սկսած իրավիճակը սկսեց փոխվել, տեղի ունեցավ համաշխարհային արտադրության տարաբաշխում։

Աստիճանաբար փակվեցին ամերիկյան արդյունաբերական հսկա գործարանները, ինչի արդյունքում էլ կրճատվեցին հազարավոր աշխատատեղեր։ Մի շարք քաղաքներ, ինչպես, օրինակ՝ Դեյթրոյթը, Քլիվլենդը և Փիթսբուրգը, կորցրեցին իրենց երբեմնի արդյունաբերական փառքը։ Այս գործընթացը տեղի ունեցավ նաև այն պատճառով, որ ընկերությունները սկսեցին արտադրական գործարանները ԱՄՆ-ից տեղափոխել այլ երկրներ, օրինակ՝ Մեքսիկա, Չինաստան, Հարավային Կորեա և այլն։ Արտադրության տեղափոխման համար բազմաթիվ պատճառներ կային, սակայն դրանցից առաջնայինը էժան աշխատուժի առկայությունն էր, իսկ արտադրության կազմակերպումն ԱՄՆ-ում դարձավ ավելի թանկ, մյուս կողմից էլ՝ ազդեցություն ունեցան նաև այնպիսի հանգամանքներ, ինչպիսիք են աշխատողների իրավունքների պաշտպանության, բարձր աշխատավարձերի և էկոլոգիական կանոնների հարցերը։

Արդյունքում Չինաստանը, Հարավային Կորեան, Թայվանը, Գերմանիան և այլ երկրներ սկսեցին առաջարկել էժան ու որակյալ արտադրանք։ Եվ աստիճանաբար Չինաստանը սկսեց զբաղեցնել ԱՄՆ-ի կորցրած դիրքերը՝ դառնալով աշխարհի խոշորագույն արդյունաբերական արտադրողը։ Ու պատահական չէ, որ 2000-ականներից սկսած Չինաստանին անվանում են «աշխարհի գործարան»։ Չինաստանը և արդյունաբերական ներուժ ձեռք բերող մյուս երկրներն իրենց արտադրանքով սկսեցին հեղեղել ամերիկյան շուկան՝ օգտվելով նաև այն հանգամանքից, որ համեմատաբար ցածր մաքսատուրքեր են գործում։ Իսկ ԱՄՆ-ի տնտեսությունը, մտնելով հետարդյունաբերական փուլ, սկսեց հենվել առավելապես ծառայությունների ոլորտի վրա։ Պատահական չէ, որ ներկայում տնտեսության համընդհանուր ծավալի ավելի քան 85 տոկոսը ծառայություններն են։ Իսկ ծառայությունների ոլորտում գերակշռում են այնպիսի ուղղություններ, ինչպիսիք են տեխնոլոգիական ոլորտը, ֆինանսական ծառայությունները, առողջապահությունը և կրթությունը։ Ճիշտ է՝ ԱՄՆ-ը ամբողջությամբ չկորցրեց իր արդյունաբերական կարողությունները, բայց այլևս համաշխարհային կենտրոն չէ։

ԱՄՆ-ը սկսեց ավելի շատ ապրանքներ ներմուծել, քան արտահանել՝ արդյունքում դառնալով ամենամեծ առևտրային դեֆիցիտն ունեցող երկիրը։ 2024 թվականին ԱՄՆ-ի ապրանքների առևտրային դեֆիցիտը հասել է արդեն ռեկորդային 1,2 տրիլիոն դոլարի, ինչը նախորդ տարվա համեմատ զգալի աճ է։ Եվ ԱՄՆ-ում մարդիկ կարոտախտով են հիշում, երբ գործարանները բազմաթիվ աշխատատեղեր էին ապահովում, իսկ տեղական արտադրանքը ոչ միայն ներքին սպառմանն էր բավարարում, այլև արտահանվում էր։ Նման ընկալումներն էլ հիմք են տալիս «տնտեսական նացիոնալիզմի» գաղափարների զարգացման համար։

Ամերիկյան հասարակության ներսում այսպիսի տրամադրությունների առկայությունը էականորեն նպաստեց, որ Դոնալդ Թրամփը կրկին վերադառնա Սպիտակ տուն։ Նա խոստացել է ԱՄՆ-ը կրկին հզոր դարձնել այն համատեքստում, երբ ամերիկյան արդյունաբերությունն ու արտադրությունը վերստին վերելք կապրեն։ Դրա համար նա տրամադրված է իջեցնել ամերիկյան արտադրողների և ընկերությունների հարկերը, փոխարենն ավելացնել արտերկրից մատակարարված ապրանքների նկատմամբ սահմանված մաքսատուրքերը։

Ապրիլի 2-ին Միացյալ Նահանգների նախագահն առևտրային պատերազմ հայտարարեց աշխարհին՝ Սպիտակ տան Վարդերի պարտեզում հանդիսավոր արարողությամբ այդ օրը հռչակելով որպես Ամերիկայի «Ազատագրման օր», անցած դարից ի վեր չտեսնված մաքսատուրքեր սահմանելով դեպի ԱՄՆ ներմուծվող ապրանքների վրա։ Մաքսատուրքերի մասով Թրամփի հիմնական թիրախներ են դեպի ԱՄՆ խոշոր չափաբաժնով արտահանում իրականացնող այնպիսի կենտրոնները, ինչպիսիք են Չինաստանը, ԵՄ երկրները, Կանադան և Մեքսիկան։

Այս երկրներն էլ իրենց հերթին խոստացել են պատասխան քայլեր ձեռնարկել ամերիկյան ապրանքների նկատմամբ մաքսատուրքերն ավելացնելու և այլ ուղղություններով։ ԵՄ-ի անդամ մի շարք երկրներում նույնիսկ ամերիկյան ապրանքները բոյկոտելու շարժում է սկսվել։ Այնուամենայնիվ, բացառված չեն նաև այնպիսի զարգացումները, երբ կողմերի միջև բանակցություններ կարող են սկսվել՝ իրավիճակը մեղմելու նպատակով, մանավանդ որ Թրամփը նախընտրում է նոր գործարքներ կնքել տարբեր հարցերի շուրջ։ Բայց տնտեսագետներն ու բանկերն արդեն զգուշացնում են, որ առևտրային պատերազմը կարող է պայմաններ ստեղծել համաշխարհային տնտեսական ակտիվության ցուցանիշի նվազեցման, ինֆլ յացիայի ու գների բարձրացման մասով։

Ընդ որում, մինչ ամերիկյան ընկերությունները կփորձեն իրենց արտադրությանը զարկ տալ, մաքսատուրքերի բարձրացման հիմնական բեռն ընկնելու է ամերիկյան սպառողների ուսերին, որոնք ավելի թանկ կվճարեն ներկրված ապրանքների համար։ Եվ այս համատեքստում որոշ փորձագետներ չեն բացառում նաև ԱՄՆ տնտեսության մեջ ռեցեսիայի հավանականությունը։

Մյուս կողմից էլ՝ առկա իրավիճակից որոշ երկրներ կարող են օգտվել, որոնց նկատմամբ նվազագույն մաքսատուրքեր են սահմանվել։ Իսկ այդ երկրների շարքում է նաև Հայաստանը։ Նպատակաուղղված և հետևողական քայլերի արդյունքում կարելի է ներդրումներ ներգրավել այն երկրներից, որոնց նկատմամբ բարձր մաքսատուրքեր են սահմանվել, արտադրությունը տեղափոխել նաև Հայաստան, որտեղից արտահանման կազմակերպումն ավելի էժան կլինի։ Այլ հարց է, որ մեր կառավարությունը ոչ թե նախաձեռնողականությամբ է աչքի ընկնում, այլ «նստած թախտին՝ սպասում է բախտին»։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Глава Минобразования посетила Армянскую воскресную школу ЭстонииАкция протеста производителей коньяка в Ереване завершилась: кабмин пообещал решить проблему в кратчайшие срокиМошенники ограбили несколько банков Армении на 119 миллионов драмовМинистр обороны: Иран не допустит никаких посягательств на границу с АрмениейЧасть выделенных Евросоюзом средств для радио «Свободная Европа» пойдет на финансирование в странах КавказаНочью в небе над Россией ночью было сбито почти 160 беспилотникаВ России хотят ввести новые требования к мигрантамСоюза армян призвал Следком РФ отреагировать на осквернение Азербайджаном памятника маршалу БаграмянуТрамп рассказал о новой гигантской системе противоракетной обороны «Золотой купол»Уже устрашаются клея и плаката: «Паст»«Мы разрушаем нашу страну, имея такого лидера»: «Паст»Альянс Иран-Армения изменит статус-кво на Южном Кавказе: «Паст»Ключевые заявления Путина после телефонного разговора с ТрампомГубернатор Гегаркуникской области: В результате делимитации азербайджанские войска отойдут назадВласти Грузии отрицают задержки грузов с армянским коньякомСтипендиат фонда «Музыка для будущего» Арутюн Асатрян и участник программы Эдгар Мхитарян заняли второе место на Международном конкурсе пианистов в OrbetelloВице-президент США: Переговоры по Украине зашли в тупик, Путин не знает, как выйти из войныОДКБ рассчитывает на подписание мирного договора между Ереваном и БакуМИД РФ: Лавров в Ереване обсудит процессы армяно-азербайджанской и армяно-турецкой нормализацииОжесточенные бои произошли между курдами и ВС Сирии в провинции АлеппогаСпикер НС: Обсуждения между Ереваном и Баку продолжаютсяГлава парламента Кипра: Никосия поддерживает мирный договор между Ереваном и БакуГлава Палаты представителей Кипра посетила Арагацотнскую область АрменииКремль не планирует заканчивать войну: в ISW назвали причинуДва самолета авиакомпании S7 сломались в воздухе за суткиЕдинственный в своем роде музей в регионе приглашает совершить путешествие во времени: «Паст»«С клубникой», «безграбежные» потери без Тройного праздника, вообще без праздника.... «Паст»Никол Пашинян рискует потерять также свой основной «сегмент» и без того низкого рейтинга: «Паст»Эдмон Марукян уже написал заявление: «Паст»Шествия прошли более чем в 120 странах мира: главный координатор движения – армянин: «Паст»Жалобы в сфере производства и импорта мебели: почему страдают те, кто работает в правовом поле? «Паст»NYT: администрация Трампа уволила почти 600 сотрудников «Голоса Америки»Госсекретарь США рассказал главам МИД стран НАТО об усилиях Трампа по прекращению войны в Украине Ученые: Скрытый источник чистой энергии мог бы обеспечивать Землю энергией в течение 170 000 летТрамп объявил о сделках с ОАЭ на 200 млрд долларовВ Великобритании пройдет фестиваль Маргарет ТэтчерУкраина потеряла истребитель F-16Рубио: дата и место возможной встречи Путина и Трампа пока не определеныРубио встретится с главами МИД Турции и Украины в СтамбулеПосол РФ обратился с открытым письмом к Папикяну из-за высказываний Арцруна ОваннисянаWSJ: агентство США по ЧС не успевает подготовиться к сезону урагановУ президента США Трампа родился одиннадцатый внукВерхняя палата парламента Японии приняла закон об активной кибероборонеFT: в США произошел раскол относительно внесения компаний КНР в черный списокПока Пашинян участвовал в Параде Победы в Москве, в Ереване унижали ветеранов: «Паст»Вещи следует называть своими именами: причины «смелости» членов ГД: «Паст»«Визитная карточка» министра внутренних дел для реализации политических амбиций: «Паст»Какое отношение Романос Петросян имеет к Тавушу? «Паст»Азербайджан активизирует ложное экологическое направление։ снова под мишенью находится ЗММК: «Паст»Цена фьючерса на золото опустилась ниже $3 200 за унцию впервые с 10 апреля
Самое популярное