Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Հայաստանը վերանայում է իր դաշնակիցներին, իսկ Իրանը «կարմիր գծեր» է գծում. «Փաստ»

ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

novayagazeta.eu–ն «Զորավարժություններ ենթատեքստով» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ առաջին անգամ հայ-իրանական սահմանին տեղի են ունեցել երկու երկրների հատուկ նշանակության ուժերի համատեղ զորավարժություններ։ Զորավարժությունները ոչ միայն ռազմական համագործակցության նոր քայլ են, այլ նաև ազդանշան հարևաններին՝ Հայաստանը վերանայում է իր դաշնակիցներին, իսկ Իրանը «կարմիր գծեր» է գծում։

Զորավարժությունները տեղի են ունեցել ապրիլի 9-10-ը 44 կիլոմետրանոց հատվածում, որտեղ ռուս սահմանապահները հերթապահել էին մինչև հունվարի 1-ը: Նրանց դուրսբերումը տեղի է ունեցել 2024 թվականի հոկտեմբերին Նիկոլ Փաշինյանի և Վլադիմիր Պուտինի միջև ձեռք բերված պայմանավորվածության արդյունքում: Ֆորմալ առումով դա ինքնիշխանության դրսևորում էր, սակայն փորձագետները չեն բացառում, որ խոսքը իրականում ոչ թե Երևանի նախաձեռնության, այլ Մոսկվայի՝ Հարավային Կովկասի նկատմամբ հետաքրքրության թուլացման մասին է։

Իրանի հետ սահմանը կարճ է, բայց Հայաստանի համար ռազմավարական, հատկապես հաշվի առնելով, որ Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ սահմանները փաստացի մնում են փակ: Այս պայմաններում էլ երկիրը այլընտրանքներ է փնտրում, և Իրանի հետ համագործակցությունը ոչ այնքան ընտրություն է, որքան հարկադրված միջոց։

Նախկինում Հայաստանի և Իրանի պաշտպանության ոլորտում համագործակցությունը սահմանափակվում էր պատվիրակությունների այցելություններով, փորձի փոխանակմամբ, փակ խորհրդակցություններով։

Ինչպես «Արմենպրեսի» հետ զրույցում նշել է իրանցի միջազգայնագետ Էհսան Մովահեդիանը, համատեղ զորավարժությունները ճանապարհ են բացում անվտանգության ոլորտում համագործակցության սերտացման համար: Նա նաև հավելել է, որ զորավարժությունները երկար բանակցությունների արդյունք են, որոնք սկսվել են դեռ 2024 թվականին, սակայն հետաձգվել են Նովրուզի տոնակատարության պատճառով։ Ամսաթվի ընտրությունը ևս, ըստ նրա, պատահական չէ. դա Հայաստանի վրա հարևանների ճնշումների աճի, այդ թվում՝ Ադրբեջանի ՊՆ ապատեղեկատվության քարոզարշավի ֆոնին է եղել: Մովահեդիանը կարծում է, որ այս զորավարժությունները սոսկ ռազմական իրադարձություն չեն, այլ հստակ քաղաքական ազդանշան։

«Իրանը ցույց է տալիս, որ ձգտում է խաղաղության և կայունության, սակայն նրա կարմիր գծերը՝ հայ-իրանական սահմանի անձեռնմխելիությունը և Սյունիքի անվտանգությունը, մնում են անփոփոխ։ Ամեն անգամ, երբ Բաքուն ռազմական սադրանք է նախապատրաստում, նա հայտարարում է, որ Հայաստանն իբր խախտել է հրադադարը։ Բոլորն են հասկանում, որ դա ապատեղեկատվություն է։ Այդ իսկ պատճառով նման զորավարժությունները կարևոր են ցույց տալու համար, որ Թեհրանը լրջորեն է տրամադրված իր կարմիր գծերը պաշտպանելու հարցում»,- ասել է նա։

Իրանագետը նաև հերքել է այն միտքը, որ Իրանում իշխանափոխությունը կարող է ազդել Իրանի կովկասյան քաղաքականության վրա: «Այս դիրքորոշումները ամրագրված են երկրի պաշտպանական դոկտրինում։ Դրանք չեն փոխվում կառավարությունների հետ։ Բոլորը պետք է հասկանան, որ Իրանի սահմանը Հայաստանի հետ ռազմավարական անվտանգության հարց է»,– ասել է նա։

Իրանի իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի (ԻՀՊԿ) ցամաքային զորքերի հրամանատարի տեղակալ գեներալ Վալիոլլահ Մադանին էլ իր հերթին նշել է, որ զորավարժություններն անցկացվել են տարածաշրջանում կայուն խաղաղության հաստատման շահերից ելնելով: Ըստ նրա, երկու երկրների միջև սահմանային տարածքները ռազմավարական նշանակություն ունեն՝ հաշվի առնելով դրանց «զգայուն դիրքը»:

Հայաստանի և Իրանի համատեղ զորավարժությունները տեղի են ունեցել, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» շուրջ քննարկումների հերթական ալիքի ֆոնին։ Ադրբեջանը պահանջում է Հայաստանի Սյունիքի մարզով Նախիջևան տանող անարգել ցամաքային ուղի։ Երևանում դա դիտվում է որպես արտատարածքային տարանցում պարտադրելու փորձ, որը սպառնում է ինքնիշխանությանը։ Թեհրանը պարբերաբար շեշտում է, որ Հարավային Կովկասում սահմանների ցանկացած փոփոխություն Իրանի համար «կարմիր գիծ» է։ Թեև պաշտոնական Բաքուն պնդում է, որ խոսքը միայն 2020 թվականի համաձայնագրերի շրջանակներում ամրագրված տրանսպորտային հասանելիության մասին է, բայց գործնականում ավելի ու ավելի է օգտագործում ռազմական հռետորաբանություն։ Դա հատկապես նկատելի է սահմանին փոխհրաձգությունների մասին նրա հայտարարությունների ֆոնին, որոնք Երևանը հերքում է՝ անվանելով ապատեղեկատվություն և «ճնշումների համար տեղեկատվական ֆոն պատրաստելու փորձ»։ Երևանի որոշ վերլուծաբաններ կարծում են, որ Բաքուն օգտագործում է դա՝ որպես ճնշման գործիք և միջոց, որպեսզի հետաձգի խաղաղության պայմանագրի ստորագրումը։

Թեհրանի դիրքորոշումը ևս հարցեր է առաջացնում. մի կողմից՝ Իրանը հայտարարում է Հայաստանի կայունությանն ու տարածքային ամբողջականությանն իր հավատարմության մասին, մյուս կողմից՝ վերջերս Ադրբեջանի հետ համատեղ զորավարժություններ է անցկացրել։ Այսպիսով, Թեհրանը շարունակում է հավասարակշռել իր երկու հարևանների միջև՝ փորձելով ուղղակիորեն չներքաշվել նրանց առճակատման մեջ։ Այնուամենայնիվ, Հայաստանի հետ սահմանափակ մասշտաբով այս ցուցադրական վարժանքն ընկալվում է որպես ազդանշան՝ Իրանը պատրաստ է ցույց տալ իր ներկայությունը տարածաշրջանում։ Բայց արդյո՞ք նա պատրաստ է գործնական քայլերի. այս հարցը մնում է բաց:

Հայ-իրանական համատեղ զորավարժությունները ոչ միայն մարտավարական զորավարժություններ են, այլ նաև քաղաքական ժեստ, որը նախատեսված է միաժամանակ մի քանի լսարանի համար։ Օրինակ՝ Բաքվի համար դա ազդանշան է ընդունելի ճնշման սահմանների մասին, առաջին հերթին՝ Զանգեզուրի հարցի համատեքստում։ Այնուամենայնիվ, զորավարժությունների մասշտաբները նվազագույն էին, դրանց ռազմական նշանակությունը՝ պայմանական, և հենց ձևաչափը (յուրաքանչյուր բանակ՝ իր տարածքում) ավելի շատ խոսում է կողմերի անտեսանելի գիծը չհատելու ցանկության, քան լիարժեք ռազմավարական դաշինքի մասին։ Առայժմ դա ավելի շատ խորհրդանիշ է, քան գործիք:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Единственный в своем роде музей в регионе приглашает совершить путешествие во времени: «Паст»«С клубникой», «безграбежные» потери без Тройного праздника, вообще без праздника.... «Паст»Никол Пашинян рискует потерять также свой основной «сегмент» и без того низкого рейтинга: «Паст»Эдмон Марукян уже написал заявление: «Паст»Шествия прошли более чем в 120 странах мира: главный координатор движения – армянин: «Паст»Жалобы в сфере производства и импорта мебели: почему страдают те, кто работает в правовом поле? «Паст»NYT: администрация Трампа уволила почти 600 сотрудников «Голоса Америки»Госсекретарь США рассказал главам МИД стран НАТО об усилиях Трампа по прекращению войны в Украине Ученые: Скрытый источник чистой энергии мог бы обеспечивать Землю энергией в течение 170 000 летТрамп объявил о сделках с ОАЭ на 200 млрд долларовВ Великобритании пройдет фестиваль Маргарет ТэтчерУкраина потеряла истребитель F-16Рубио: дата и место возможной встречи Путина и Трампа пока не определеныРубио встретится с главами МИД Турции и Украины в СтамбулеПосол РФ обратился с открытым письмом к Папикяну из-за высказываний Арцруна ОваннисянаWSJ: агентство США по ЧС не успевает подготовиться к сезону урагановУ президента США Трампа родился одиннадцатый внукВерхняя палата парламента Японии приняла закон об активной кибероборонеFT: в США произошел раскол относительно внесения компаний КНР в черный списокПока Пашинян участвовал в Параде Победы в Москве, в Ереване унижали ветеранов: «Паст»Вещи следует называть своими именами: причины «смелости» членов ГД: «Паст»«Визитная карточка» министра внутренних дел для реализации политических амбиций: «Паст»Какое отношение Романос Петросян имеет к Тавушу? «Паст»Азербайджан активизирует ложное экологическое направление։ снова под мишенью находится ЗММК: «Паст»Цена фьючерса на золото опустилась ниже $3 200 за унцию впервые с 10 апреляПрибывшего в Катар Трампа встретили фанфарами, верблюдами и красными CybertruckКанцлер Германии в преддверии мирных переговоров по Украине призвал западные страны сплотитьсяПесков: Путин вряд ли огласит состав делегации РФ в Стамбуле после переговоровИран пригрозил МАГАТЭ нарастить уровень обогащения урана до 93%Работа Армянской АЭС с 15 мая будет приостановлена для планового ремонтаИзраильская армия обнародовала предупреждение об эвакуации трех йеменских портовВ парламенте Грузии введен «желтый уровень» безопасностиВ суд направлено еще одно дело в отношении не выполнивших приказ в ходе 44-дневной войны командировReuters: В Стамбуле в пятницу пройдут переговоры по ядерной сделке между Ираном и европейской делегациейNissan сократит еще 11 000 рабочих мест по всему миру и закроет семь заводовИсторическая память должна быть передана поколениям: как отмечалось 80-летие Победы в Великой Отечественной войне в Армении? «Паст» «Выковывают» новую «оппозицию» в преддверии выборов: «Паст»Поручил «сделать мороз»: «Паст»Концерт средствами бюджета для «избранных»? «Паст»И снова перед серьезной «дилеммой»: «Паст»Цель Пашиняна - просто продать надежду армянскому избирателю: представляет ли Армения интерес для Европейского Союза? «Паст»Reuters: переговоры индийских и пакистанских военачальников отложилиСтраны ЕС приступили к согласованию 17-го пакета санкций против РФСтоимость фьючерса на золото опустилась ниже $3 250 за унцию впервые с 5 маяГлава МИД Армении принял новоназначенного посла КНРПрезидент США отправляется в зарубежное турне по Ближнему ВостокуВ Южной Корее началась предвыборная кампанияПарламент Армении одобрил ряд законодательных поправок к действующим законамПоиски пропавшего в селе Мрамарик двухлетнего Тиграна продолжаютсяЕС до конца 2025 года выделит на оружие для Киева €900 млн
Самое популярное
Կո՞ղմ եք Սահմանադրության փոփոխությանը