Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Արցախի շուրջ միջազգային դիզբալանս է

ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Օրերս ՌԴ նախագահի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը, պատասխանելով Արցախի կարգավիճակի վերաբերյալ հերթական հարցին, հերթական անգամ հիշեցրել է, որ Արցախը չի ճանաչել ոչ ոք, նույնիսկ Հայաստանը: Այդ մասին նոյեմբերի 9-ից հետո հայտարարել էր նաև Պուտինը, իսկ նախօրեին էլ Ֆրանսիայի ԱԺ ընդունած ճանաչման բանաձևի առնչությամբ էլ ասել է Ֆրանսիայի արտգործնախարար Լը Դրիանը: Ֆրանսիան ու Ռուսաստանը հիշեցնում են, որ չի ճանաչել անգամ Հայաստանը: Իսկ իրականում ի՞նչ է դա նշանակում:

Դա ակնարկ է, որ Հայաստանը պետք է ճանաչի՞ Արցախը, թե՞ Հայաստանի չճանաչելու հանգամանքը ընդամենը ալիբի է, հաշվի առնելով այն, որ հազիվ թե Երևանը խոսի, օրինակ, այն մասին, որ համանախագահ երկրներն իրենք են տարիներ շարունակ կոչ արել ձեռնպահ մնալ ճանաչումից՝ քանի դեռ կա բանակցություն: Ի վերջո, դա կնշանակի Փարիզին ու Մոսկվային մեղադրել Հայաստանի ներկայիս ծանր վիճակից օգտվելով մանիպուլյացիայով զբաղվելու համար: Մինչդեռ, Երևանն ունի թե՛ Փարիզի, թե՛ Մոսկվայի հետ կատարելիք ահռելի աշխատանք և կգերադասի լարվածություն չմտցնել, այսպես ասած՝ կուլ տալ: Առավել ևս, որ բավականին դժվար է հստակ ասել` արդյո՞ք ներկայիս այդ հայտարարությունները վերաբերում են անցյալ տարիներին, թե՞ ակնարկ են, որ պետք է այժմ ճանաչել Արցախը:

Փաստ է այն, որ ՄԽ երեք համանախագահներն էլ տարիներ շարունակ, առնվազն հրապարակային մակարդակում Երևանին կոչ են արել ձեռնպահ մնալ ճանաչումից, որը կտապալի բանակցությունն ու կսրի իրավիճակը: Իր հերթին, անշուշտ, առաջանում է հարցը՝ Երևանը ինչո՞ւ է լսել նրանց, այլ ոչ թե արել այն, ինչ նպատակահարմար կդիտարկեր իր շահի տեսանկյունից: Բայց ամբողջ հարցն այն է նաև, որ այդ տեսանկյունից էլ գուցե նպատակահարմար է դիտվել խնդիրներ չստեղծել համանախագահների համար, որպեսզի նրանք էլ իրենց հերթին չգնան Երևանին հակառակ: Արցախի ճանաչման կամ միավորման որոշման հարցը իսկապես բարդ հարց է: Թերևս անքննելի է, որ Հայաստանի որևէ որոշման պարագայում իրավիճակը դույզն իսկ չէր փոխվելու, եթե համանախագահ երեք երկրներից գոնե մեկը չաջակցեր այդ որոշմանը: Մյուս կողմից, հնարավոր է՝ ԱՄՆ-ն կամ Ֆրանսիան պատրաստ էին աջակցել, բայց Երևանը գործել է հայացքը միայն կամ նախ և առաջ Մոսկվային հառած: Իսկ Մոսկվան որևէ կերպ չէր ճանաչի, որովհետև Մոսկվան չէր գնա Բաքվի հետ այդպիսի հակադրության, առավել ևս ունենալով հենց Բաքվի լեգիտիմ համաձայնությամբ Արցախում ռազմական ներկայության ռազմավարական նպատակ: Այժմ այդ նպատակն իրագործված է, կամ իրագործման փուլում է, և գուցե հնչի տարօրինակ, սակայն Ռուսաստանն ամենևին դեմ չի էլ լինի, եթե Ֆրանսիան, օրինակ, ճանաչի Արցախի անկախությունը: Դա էլ ավելի կբարձրացնի Ռուսաստանի չճանաչելու գինը Բաքվի մոտ:

Ֆրանսիան փաստորեն չի բարձրացնում այդ գինը, պատասխանատվությունը թողնելով Երևանի վրա, միևնույն ժամանակ, սակայն, խորհրդարանի մակարդակով կախելով հարցը՝ գործընթացում իր դերը վերականգնելու նկատառումով: Ըստ էության՝ Երևանը շարունակում է մնալ բարդ վիճակում: Բանն այն է, որ անցնող երեք տասնամյակի ընթացքում եղել են ճանաչման կամ միավորման մասին որոշման պատեհ փուլեր, հիմնականում, թերևս, այն ժամանակ, երբ էապես խախտված չէր ռազմա-քաղաքական հավասարակշռությունը: Պատեհ պահ էր թերևս նաև պատերազմը, օրինակ, առաջին՝ մոսկովյան հրադադարի պայմանավորվածությունից հետո: Հայաստանի նախորդ ղեկավարությունը հայտարարել է, որ լայնամասշտաբ պատերազմի պարագայում Հայաստանը կճանաչի Արցախը:

Արցախի դեմ սեպտեմբերի 27-ի պատերազմը եղել է աննախադեպ ոչ միայն հայ-ադրբեջանական հակամարտության շրջանակում, այլ ընդհանրապես վերջին տասնամյակներին՝ աննախադեպ իր ինտենսիվությամբ, այսինքն՝ ժամանակի և տարածության չափումներով: Մի՞թե դա բավական չէր, որ Երևանը գնար ճանաչման: Ինչո՞ւ չի արվել այդ քայլը պատերազմի երկրորդ օրը, կամ թեկուզ հենց առաջին հրադադարից հետո, երբ Բաքուն հրաժարվեց պահպանել այն անգամ հինգ րոպե: Հայաստանի ղեկավարությունը չի տվել այդ հարցի պատասխանը, մինչդեռ, դա իսկապես հետաքրքիր է: Այժմ ճանաչելը, թերևս, հավասարազոր է լինելու կռվից հետո բռունցք թափ տալու, եթե դրան չհետևի միջազգային ճանաչում: Իսկ այն, թերևս, չի հետևելու՝ դատելով համանախագահների հռետորաբանությունից; Միևնույն ժամանակ, սակայն, տարօրինակ է դիտվելու պատերազմից հետո էլ ճանաչման նույնանման կոչերի ծիրում մնացած քաղաքականությունը, և Երևանը պետք է առնվազն նոր իրավա-քաղաքական հարթություն բերի Ստեփանակերտի հետ հարաբերությունը, որի մասին այդքան խոսում էին պատերազմից առաջ: Մյուս կողմից, այդ թեմատիկայի վերաբերյալ որևէ դատողություն անխուսափելիորեն հանգում է նոյեմբերի 9-ից հետո գերարդիական ու հրատապ դարձած՝ Հայաստանի ինքնիշխան որոշումների կայացման կարողության մասին հարցին:

Անդրանիկ Կիրակոսյան

www.1or.am 

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Ближневосточная Академия классической музыки совместно с Фондом «Музыка во имя будущего» представляют уникальную возможность для образовательных путешествийСтипендиат Фонда «Музыка во имя будущего» Эдуард Даян -лауреат первой премии Международного конкурса имени Арама ХачатурянаПочему Никол Пашинян не заинтересован в освобождении пленных и насильственно похищенных людей? «Паст» Молодой армянский писатель Джейк Крикори презентует свою первую книгу в Barnes & Noble В Пасадене состоится концерт «Дудук. Голос армянской души» Юная армянская фигуристка Марина Геворгян победила на международном турнире в Болгарии Депутат парламента Армении: Нервные судороги Алиева не случайны Курс биткоина обновил исторический максиму Беспрецедентное влияние: Более 90% поддержанных ANCA кандидатов прошли в Конгресс США Крупный пожар в селе Джрарат: в сгоревшем доме обнаружено тело Секретарь Совета безопасности Армении отправится в Вильнюс Армении выделен новый грант в 38 млн. евро Самбист из Армавира Альберт Бадаянц стал победителем Первенства России по самбо В Армении применена тарифная квота к отдельным видам сельскохозяйственной продукции Все танцы студии армянского танца «Назани» Кисловодска стали лауреатами фестиваля «Мир талантов» Кубанский спортсмен Роберт Антонян вошел в тройку лучших на ЧМ по брейкингу Песков сообщил, что Путин не планирует разговор с Байденом Перейдет ли Южный Кавказ под контроль РФ в результате нового разделения зон влияния? «Паст»Региональная торговая «диверсификация» и реальная картина: «Паст»Непревзойденный цинизм: «Паст»Brent подорожала до $75,17 за баррель Атташе: «Верхний Ларс» закрылся для большегрузов Впечатляющее выступление молодой армянской виолончелистки в Национальном оперном театре Китая: «Паст»Трамп уступает Харрис 4% в финальном опросе PBS News Более 50 депутатов ЕП призвали Баку накануне COP29 освободить всех армянских пленных и заложников ААЦ отмечает День памяти Свв. епископа Акипсимоса, священника Иосифа, дьякона Аифалы и свидетеля Платона Србуи Галян назначена министром юстиции Армении Нам не нужно искать политическую «крышу»: Директор «Спайки» прокомментировал распространяемые слухи: «Паст»В Китае стартовал Международный молодежный конкурс имени Хачатуряна с выступлением виолончелистки фонда «Музыка во имя будущего» Мари АкопянСотрудники МККК посетили удерживаемых в Баку армянских заключенных Армения станет участником Международного турнира по греко-римской борьбе «Сила традиций» Экспозиция скульптур Вардкеса Авакяна представлена в Театре драмы им. Наума Орлова в Челябинске «Шедевр от Сперцяна»: армянский футболист забил третий гол в матче против «Оренбурга» со штрафного Комитет госдоходов: Налоговые доходы в Армении в январе-сентябре 2024 года выросли почти на 7% Эрдоган назвал агрессию Израиля в Газе одним из самых жестоких геноцидов столетия Погода в Армении «Росатом» провел в Ереване семинар, посвященный технологическим возможностям по сооружению АЭС в Армении и вовлечению местных поставщиков в проектОбщественно-политическое собрание «третьей силы» прошло в условиях строгой конфиденциальности Британское издание Harpers Wine & Spirit опубликовало статью «Армения: восходящая звезда Кавказа?» Соединенные Штаты похвалили Армению и Азербайджан В калифорнийском городе Ирвайн будет установлен памятник, посвященный памяти жертв Геноцида армян Сурен Григорян завоевал золото на ЧЕ по тяжелой атлетике в Польше Новая лапша из Баку накануне СОР 29: В Азербайджане обвиняют Армению в «уничтожении кладбищ» «Армянские авиалинии» анонсировали запуск с 26 декабря новогодних авиарейсов в Батуми ЦБ Армении готов «удовлетворить любой дополнительный спрос на 100-драмовые монеты» Иран готовится нанести удар по Израилю с территории Ирака Армения получит от Азиатского банка развития бюджетный кредит Запад на Южном Кавказе настырно навязывает свои услуги в деле нормализации отношений Ереван-Баку: Лавров Оппозиция инициирует срочное заседание НС, требуя принять заявление по освобождению заключенных в Баку Армянский ресторан в Торонто включен в гид Michelin
Самое популярное