Բաց սահմանների դեպքում տնտեսական էքսպանսիայի վտանգ կա
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԱրտաքին գործերի նախարար Արա Այվազյանը վերջերս հայտարարել է, որ հայկական կողմի առաջնահերթություններից է նաև Արցախի տարածքների դեօկուպացիան։ Այդ թեմայով 1or.am կայքը զրուցել է քաղաքագետ Արմեն Բաղդասարյանի հետ` հասկանալու համար թե ինչպես կարելի է լուծել Հադրութի և մյուս շրջանների դեօկուպացիայի հարցերը։
— Պարոն Բաղդասարյան, ի՞նչ հնարավորություններ եք տեսնում Արցախի կարգավիճակի հարցն առաջ տանելու ուղղությամբ։ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափով ի՞նչ աշխատանքներ պետք է տանել այս և ԼՂ հակամարտության քաղաքական կարգավորման ուղղությամբ։
— Մեր հիմնական նպատակը պետք է լինի Արցախի կարգավիճակի հարցը գոնե քաղաքական օրակարգում թողնելը։ Հասկանալի է, որ դա արագ չի լինի և պարզ է, որ մեր դիրքերը թուլացել են բավականին, բայց մեզ համար շատ կարևոր է շարունակել կարգավիճակի հստակեցման հարցով քննարկումները։ Չնայած որ դրան Ադրբեջանը դեմ է, մենք պետք է փորձենք համագործակցել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հետ, որովհետև այնտեղ էլ կարծես կա այն մոտեցումը, որ խնդիրը վերջնականապես կարգավորված չէ և Արցախի հարցը հստակեցված չէ։ Այսինքն այդ հարցում մեր և համանախագահների դիրքորոշումները համընկնում են։ Մենք ամեն ինչ պետք է անենք նախ այդ ֆորմատը պահպանելու համար և կարգավիճակի շուրջ բանակցությունները օրակարգում թողնելու համար։
— Արտաքին գործերի նախարար Արա Այվազյանը հայտարարեց, որ հայկական կողմի առաջնահերթություններից է նաև Արցախի տարածքների դեօկուպացիան։ Ինչպե՞ս կարելի է լուծել Հադրութի և մյուս տարածքների դեօկուպացիայի հարցերը։
— Ըստ երևույթին հարցը հնարավոր է դիտարկել միայն փախստականների վերադարձի համատեքստում, որքանով որ դա մեզ համար ցանկալի չլինի, որովհետև այդ համատեղ հայտարարությունների կետերից մեկը վերաբերում է փախստականների վերադարձին, բայց փաստորեն միայն ադրբեջանցի փախստականների մասին է խոսվում։ Մեր նպատակը պետք է լինի հարցում ներառել նաև հայ փախստականների վերադարձը Հադրութի և Ասկերանի շրջանի հատվածները և այդ տարածքները, որպես ռուս խաղաղապահների վերահսկողության գոտի ներառելը։ Այսինքն, հարցի թեկուզ ժամանակավոր լուծումը միայն դա է։ Պետք է ընդլայնել ռուս խաղաղապահների վերահսկողության գոտին և ապահովել այնտեղ հայ փախստականների վերադարձ։
— Մոսկվայում ապաշրջափակման ու ճանապարհների վերաբերյալ փաստաթղթի ստորագրումից հետո ներկայացվում է, որ Հայաստանի համար սա զարգացման հնարավորություն կարող է լինել։ Ի՞նչ ռիսկեր եք տեսնում այս ծրագրում։
— Իրականում այդտեղ կան բազմաթիվ ռիսկեր և այդ ռիսկերի հիմնական պատճառը անորոշություններն են, այն անորոշությունները, որ կան այդ հարցում։ Օրինակ, հասկանալի չի թե այդ ճանապարհները ովքեր պետք է կառուցեն, ովքեր պետք է վերանորոգեն, ում վերահսկողության տակ պետք է լինի։ Այս հարցերում կան անորոշություններ, որովհետև եթե Ադրբեջանի տարածքով անցնող ճանապարհի անվտանգությունը պետք է ապահովի ադրբեջանական կողմը, իսկ Հայաստանի տարածքով անցնող ճանապարհը ռուսները, ապա դա նշանակում է Հայաստանի ինքնիշխանության որոշակի կորուստ և սուվերենության կորուստ։ Այստեղ կան լուրջ վտանգներ։ Իրականում նաև այդտեղ կա զարգացման իրական պոտենցյալ, բայց դա արդեն մեզնից է կախված՝ թե դա մեզ համար փորձանք կդառնա, թե զարգացման երաշխիք կստեղծի։ Եթե մենք կարողանանք պահպանել Հայաստանի սուվերեն իրավունքները այդ ճանապարհի վրա, այո դա կարող է դրական ազդեցություն ունենալ, բայց կան բավականին վտանգներ. տնտեսական էքսպանսիայի վտանգ կա, որովհետև մենք բավական կենսունակ տնտեսություն չունենք, որ բաց ճանապարհների դեպքում մրցակցության մեջ մտնենք և ավելի հավանական է, որ մենք դրանից կտուժենք։ Այսինքն մենք պետք է նախադրյալներ ստեղծենք զարգացման համար։
Սոնա Գիշյան