Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ռուսաստան-Թուրքիա-Իրան եռանկյունի. գործընկերնե՞ր, թե՞ հակառակորդներ

ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ

Iarex.ru-ն գրում է, որ արտաքինից Ռուսաստան-Թուրքիա-Իրան եռանկյունու հարաբերությունները գործընկերային են: Կողմերը ակտիվորեն համագործակցում են 3+3 ձևաչափով (Ռուսաստան, Իրան, Հայաստան, Վրաստան, Ադրբեջան, Թուրքիա)։ Որոշ փորձագետներ կարծում են, որ Ռուսաստանին, Իրանին և Թուրքիային միավորում է Արևմուտքին Անդրկովկասից հեռու պահելու ընդհանուր ցանկությունը։ Սակայն իրականում ամեն ինչ այնքան էլ պարզ չէ։

Եթե ռուսներն ակնկալում ենք թուրքերի օգնությամբ վտարել Արևմուտքին, հետո նաև վտարել թուրքերին, ապա դա ուտոպիա է: Արևմուտքը միշտ էլ աջակցելու է թուրքերին Ռուսաստանի դեմ։ Նման դեպքում ավելի հեշտ է բանակցել ԱՄՆ-ի հետ, քան անհասկանալի խաղեր խաղալ նրա վասալի հետ։ Բացի այդ, չի կարելի մոռանալ Թուրքիայի և Իրանի միջև գոյություն ունեցող այն լուրջ մրցակցությունը, որը 2021 թվականի աշնանը գրեթե պատերազմի էր հանգեցրել։

Այսօր Թեհրանին դուր չի գալիս թուրքական ակտիվությունը Սիրիայում և Կովկասում։ Այսպիսով, Ռուսաստան-Թուրքիա-Իրան միության գաղափարը նման է Գոգոլի հանրահայտ հերոս Մանիլովի պատրանքներին՝ գեղեցիկ, բայց անիմաստ:

Անգամ Ռուսաստանի նկատմամբ վերաբերմունքը այդ երկու պետությունների միջև տարբեր է։ Թուրքիան հավակնում է լինել ռազմավարական գործընկեր, Պուտինի և Էրդողանի երկկողմ հանդիպումները պետք է աշխարհին ցույց տան, որ Թուրքիան Ռուսաստանի հետ է: Այդուհանդերձ, չնայած Ռուսաստանի նկատմամբ Թուրքիայի ղեկավարի բարյացակամ վերաբերմունքին և այն խոսքերին, թե ինչպես է նա բարձր գնահատում ՌԴ նախագահին, ի՞նչ ունենք գործնականում։ Հայաստանի հետ բանակցություններում Թուրքիան նախընտրում է ոչ թե «3 + 3» ձևաչափը, այլ երկկողմ բանակցությունները, որոնց ընթացքում հնարավոր է առաջ մղել թուրքերին ձեռնտու լուծումներ, քանի որ այդ ձևաչափով Հայաստանը չունի Իրանի և Ռուսաստանի աջակցությունը, իսկ ներկա իրողություններում Երևանը չի կարող մեն-մենակ մրցակցել Անկարայի հետ։ Դե ֆակտո Կովկասում Թուրքիան խաղում է ինչպես Մոսկվայի, այնպես էլ Թեհրանի դեմ։

Թուրքիան վերջին երկու տասնամյակի ընթացքում առաջին անգամ հայտարարել է, որ դիտարկում է Ադրբեջանի տարածքով Թուրքմենստանից Թուրքիա գազի տարանցման հնարավորությունը։ 2021 թվականի սեպտեմբերից թուրքմենական նավթի տարանցումը ռուսական ուղղությունից մասամբ վերաուղղվել է դեպի թուրքական։ Ինչ վերաբերում է նրան, որ Թուրքիան շուտով կհեռանա ՆԱՏՕ-ից, ապա դրանք չհիմնավորված երազանքներ են, քանի որ վերջերս Էրդողանը հանրությանը պատմել է Իտալիայի և Ֆրանսիայի հետ SAMP-T հակաօդային պաշտպանության համաձայնագրեր կնքելու Թուրքիայի ծրագրերի մասին։

Եվ խոսքը ոչ միայն համալիրների մատակարարման, այլ նաև դրանց արտադրության մասին է։ Այսպիսով, գործնականում Թուրքիայի կապերը ՆԱՏՕ-ի հետ ոչ միայն չեն թուլանում, այլ նաև ավելի ամուր են դառնում։ Սակայն, միևնույն ժամանակ, Էրդողանին անհրաժեշտ է բարեկամություն ցույց տալ Ռուսաստանի հետ, որպեսզի մի կողմից ապահովի թուրքական էքսպանսիայի անխոչընդոտ իրականացումը հետխորհրդային տարածքում, իսկ մյուս կողմից Ռուսաստանից իրական օգնություն ստանա առաջիկա 2023 թվականի նախագահական ընտրությունների հարցում։ 

Իրանը, ընդհակառակը, պատրաստ է Ռուսաստանի հետ իրական համագործակցության թե՛ տնտեսական, թե՛ քաղաքական ոլորտներում։ Թեև Իրանը պաշտոնապես հերքել է Ռուսաստանին իրանական անօդաչու թռչող սարքերի մատակարարման մասին տեղեկությունը, սակայն մերժումը կապ չունի համագործակցելու չցանկանալու կամ արևմտյան պատժամիջոցներից վախենալու հետ։ Իրանի դեմ պատժամիջոցները ոչ պակաս են, քան Ռուսաստանի դեմ, և Իրանը մեկ տարի չէ, որ ապրում է դրանց տակ, Արևմուտքը նրան «ահաբեկչական պետություն» է հռչակել ավելի քան 40 տարի առաջ։ Այստեղ մտավախությունն այն է, որ Ռուսաստանը լրջորեն կընդունի Թուրքիայի դիրքորոշումը և կհամաձայնի նրա հետ սերտ համագործակցել, ինչը, բնականաբար, չի բխում Իրանի շահերից։

Բազմաթիվ անգամներ է գրվել, թե ինչ պայմաններով է հնարավոր համագործակցությունը Թուրքիայի հետ։ Իսկ ներկայումս Անկարայի գործունեությանը հնարավոր է հակադրել Մոսկվա-Թեհրան-Երևան առանցքը։ Այդ առանցքը պետք է դառնա ոչ միայն ռազմաքաղաքական միավորում, այլ նաև փոխշահավետ տնտեսական համագործակցության օրինակ, ինչը զգալի ուժ կհաղորդի միավորմանը։ Չնայած ռազմական առումով ևս դաշինքը կարող է լուրջ ուժ լինել, և ո՛չ Թուրքիան, ո՛չ էլ նրա վասալը՝ Ադրբեջանը, իրենց այդ դաշինքի հետ անմիջական ռազմական բախման վտանգի չեն ենթարկի։ Ռուսաստանը պետք է օգնի Իրանին վերազինել բանակը, այդ թվում՝ հակաօդային պաշտպանության համակարգերով, որոնց արդյունավետությունն այժմ ապացուցվել է Ուկրաինայում և Սիրիայում։ Իսկ Իրանը իր հերթին ունակ է թույլ չտալ, որ Տաջիկստանը, որի բնակչությունը պատկանում է իրանական մշակութային և պատմական տիպին, Թուրքիայի կողմից ներքաշվի իր խաղերի մեջ։

 

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը

www.1or.am 

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Захарова поставила на место «дошедшего до безумства» немецкого журналиста СВР Армении ограничилась общими словами по поводу инцидента с послом РА в ЕС Армения получила приглашение на COP29 и могла бы участвовать в этом мероприятии — Хикмет Гаджиев Чехия передала Армении мощи святого ВарфоломеяФК «Спартак» обсуждает приглашение Мовсесьяна на пост спортивного директора На месте ресторана «Кактус» Нарек Налбандян открыл супермаркет: «Паст»Ближневосточная Академия классической музыки совместно с Фондом «Музыка во имя будущего» представляют уникальную возможность для образовательных путешествийСтипендиат Фонда «Музыка во имя будущего» Эдуард Даян -лауреат первой премии Международного конкурса имени Арама ХачатурянаПочему Никол Пашинян не заинтересован в освобождении пленных и насильственно похищенных людей? «Паст» Молодой армянский писатель Джейк Крикори презентует свою первую книгу в Barnes & Noble В Пасадене состоится концерт «Дудук. Голос армянской души» Юная армянская фигуристка Марина Геворгян победила на международном турнире в Болгарии Депутат парламента Армении: Нервные судороги Алиева не случайны Курс биткоина обновил исторический максиму Беспрецедентное влияние: Более 90% поддержанных ANCA кандидатов прошли в Конгресс США Крупный пожар в селе Джрарат: в сгоревшем доме обнаружено тело Секретарь Совета безопасности Армении отправится в Вильнюс Армении выделен новый грант в 38 млн. евро Самбист из Армавира Альберт Бадаянц стал победителем Первенства России по самбо В Армении применена тарифная квота к отдельным видам сельскохозяйственной продукции Все танцы студии армянского танца «Назани» Кисловодска стали лауреатами фестиваля «Мир талантов» Кубанский спортсмен Роберт Антонян вошел в тройку лучших на ЧМ по брейкингу Песков сообщил, что Путин не планирует разговор с Байденом Перейдет ли Южный Кавказ под контроль РФ в результате нового разделения зон влияния? «Паст»Региональная торговая «диверсификация» и реальная картина: «Паст»Непревзойденный цинизм: «Паст»Brent подорожала до $75,17 за баррель Атташе: «Верхний Ларс» закрылся для большегрузов Впечатляющее выступление молодой армянской виолончелистки в Национальном оперном театре Китая: «Паст»Трамп уступает Харрис 4% в финальном опросе PBS News Более 50 депутатов ЕП призвали Баку накануне COP29 освободить всех армянских пленных и заложников ААЦ отмечает День памяти Свв. епископа Акипсимоса, священника Иосифа, дьякона Аифалы и свидетеля Платона Србуи Галян назначена министром юстиции Армении Нам не нужно искать политическую «крышу»: Директор «Спайки» прокомментировал распространяемые слухи: «Паст»В Китае стартовал Международный молодежный конкурс имени Хачатуряна с выступлением виолончелистки фонда «Музыка во имя будущего» Мари АкопянСотрудники МККК посетили удерживаемых в Баку армянских заключенных Армения станет участником Международного турнира по греко-римской борьбе «Сила традиций» Экспозиция скульптур Вардкеса Авакяна представлена в Театре драмы им. Наума Орлова в Челябинске «Шедевр от Сперцяна»: армянский футболист забил третий гол в матче против «Оренбурга» со штрафного Комитет госдоходов: Налоговые доходы в Армении в январе-сентябре 2024 года выросли почти на 7% Эрдоган назвал агрессию Израиля в Газе одним из самых жестоких геноцидов столетия Погода в Армении «Росатом» провел в Ереване семинар, посвященный технологическим возможностям по сооружению АЭС в Армении и вовлечению местных поставщиков в проектОбщественно-политическое собрание «третьей силы» прошло в условиях строгой конфиденциальности Британское издание Harpers Wine & Spirit опубликовало статью «Армения: восходящая звезда Кавказа?» Соединенные Штаты похвалили Армению и Азербайджан В калифорнийском городе Ирвайн будет установлен памятник, посвященный памяти жертв Геноцида армян Сурен Григорян завоевал золото на ЧЕ по тяжелой атлетике в Польше Новая лапша из Баку накануне СОР 29: В Азербайджане обвиняют Армению в «уничтожении кладбищ» «Армянские авиалинии» анонсировали запуск с 26 декабря новогодних авиарейсов в Батуми
Самое популярное