Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Հայ-թուրքական «հարաբերությունների» ծանր փորձությունը․ «Փաստ»

ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

1991 թվականի դեկտեմբերի 24-ին Թուրքիայի Հանրապետությունը պաշտոնապես ճանաչել է Հայաստանի Հանրապետության անկախությունը, սակայն Հայաստանի և Թուրքիայի միջև այդպես էլ չեն հաստատվել դիվանագիտական հարաբերություններ: Ավելին՝ 1993 թվականից մինչ օրս Թուրքիան փակ է պահում Հայաստանի հետ սահմանը։ Ու այս տարիների ընթացքում երկու հարևան երկրների հարաբերությունները կարգավորելու մի քանի փորձեր են եղել։ Դրանցից ամենահայտնին 2009 թվականի «ֆուտբոլային դիվանագիտությունը» և դրա արդյունքում ստորագրված Ցյուրիխյան արձանագրություններն էին, որի շրջանակներում երկու երկրները պետք է հարաբերությունները կարգավորեին առանց նախապայմանների։

Բայց Թուրքիան, իր սովորության համաձայն, ոչ միայն հրաժարվեց վավերացնել արձանագրություններն, այլև փորձեց տարբեր նախապայմաններ առաջ քաշել։ Արդյունքում Հայաստանի ու Թուրքիայի հարաբերությունների կարգավորման այս փորձը ձախողվեց։ Ու դա տեղի ունեցավ այն պայմաններում, երբ միջնորդի դերում էին հանդես գալիս Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ը, Ֆրանսիան ու ԵՄ-ն, իսկ մյուս կողմից էլ՝ Հայաստանը Արցախի հարցում հաղթողի դիրքերից էր ներկայանում։ Իսկ ահա 2021 թվականի վերջից սկսվել է հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման հաջորդ փորձը, երբ կողմերն այդ նպատակին հասնելու համար որոշեցին նշանակել հատուկ բանագնացներ։ Հետաքրքրական է, որ հարաբերությունները կարգավորելու ուղղությամբ որոշ քայլեր կատարվեցին։ Օրինակ՝ 2022 թվականի հուլիսի 1-ին Հայաստանի և Թուրքիայի հատուկ ներկայացուցիչները Վիեննայում պայմանավորվածություն ձեռք բերեցին հնարավոր ամենասեղմ ժամկետներում ապահովել Հայաստան-Թուրքիա ցամաքային սահմանը հատելու հնարավորություն՝ այդ երկրներ այցելող երրորդ երկրների քաղաքացիների համար:

2023 թվականի հունվարի 6-ին թուրքական կողմը տեղեկացրեց, որ վերացվել են երկու երկրների միջև ուղիղ օդային բեռնափոխադրումներ իրականացնելու բոլոր խոչընդոտները։ Իսկ փետրվարին Թուրքիայում տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժից հետո Հայաստանը ոչ միայն փրկարարներ ուղարկեց աղետի գոտի, այլև հայկական բեռնատարները շրջափակումից ի վեր առաջին անգամ, հատելով հայ-թուրքական սահմանը, հումանիտար օգնություն տեղափոխեցին դեպի Թուրքիա։ Այս իրադարձությունների ֆոնին թվում էր, թե հայ-թուրքական հարաբերությունների վերջնական կարգավորումն ընդամենը ժամանակի հարց է։ Իսկ ՀՀ իշխանություններն էլ անընդհատ ոգևորություն էին առաջացնում՝ նշելով, թե Թուրքիան այլևս պատճառ չունի Հայաստանի հետ սահմանը փակ պահելու։ Բայց այն հանգամանքը, որ մինչ այժմ Անկարան չի բացել Հայաստանի հետ սահմանը, վկայում է այն մասին, որ Թուրքիան ոչ թե ցանկություն ունի Հայաստանի հետ ուղղակի հարաբերությունները կարգավորելու, այլև ձգտում է հասնել իր կողմից առաջ քաշվող նախապայմանների իրականացմանը։

Անկարան ներկա պայմաններում օգտվում է առիթից, որ Արցախյան պատերազմում Հայաստանը պարտվել է ու թուլացած դիրքերից է հանդես գալիս, իսկ մյուս կողմից էլ՝ Հայաստանի հետ բանակցում է առանց միջնորդների, որոնք կարող էին մեղմացնել Հայաստանի վրա թուրքական ճնշումը։ Ու դեռ շատ մեծ հարց է՝ եթե Հայաստանն իրագործի այդ նախապայմանները կամ որոշակի զիջումների գնա, դրանց չեն հետևի՞ այլ նախապայմաններ։ Այսինքն, իրականում սա ավելի շատ հռետորական հարց է... Օրինակ՝ Թուրքիան բացահայտ կերպով Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորումը ներկայում կապում է Հայաստանի և Ադրբեջանի հարաբերությունների կարգավորման հետ։ Բայց ժամանակի ընթացքում նոր պահանջներ են ի հայտ գալիս։ Եվ վերջերս հայ վրիժառուներին նվիրված «Նեմեսիս» արձանի տեղադրումը Երևանում լուրջ փորձություն է դարձել հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման ջանքերի համար։

Պաշտոնական Անկարան և Բաքուն դատապարտեցին Երևանում հուշակոթողի տեղադրումը: Այդ պատրվակով Թուրքիան նույնիսկ փակեց իր օդային տարածքը հայկական ավիաընկերությունների ինքնաթիռների համար, որոնք թռչում են երրորդ երկրներ։ Ավելին՝ Թուրքիայի արտգործնախարար Չավուշօղլուն հայտարարեց, որ եթե արձանը չհանվի, ոչ միայն քայլեր չեն ձեռնարկվի Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորման ուղղությամբ, դեռ մի բան էլ պատասխան միջոցներ կձեռնարկեն։ Հասկանալի է, որ այդ պատասխան քայլերը կարող են լինել պատժամիջոցների կամ այլ թշնամական գործողությունների տեսքով։ Այս իրողությունը ցույց է տալիս, որ Թուրքիան ուղղակի առիթ է փնտրում հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման փորձը ձախողելու և քիչ թե շատ ձեռք բերված պայմանավորվածությունները փլուզելու ուղղությամբ։ Դրա համար էլ այս անգամ օգտագործվում է հուշարձանի թեման, վաղը նույն կերպ թուրքական կողմը կարող է պահանջել ապամոնտաժել Հայոց ցեղասպանության զոհերին նվիրված հուշահամալիրները։ Այսինքն, հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման այս փորձն ի սկզբանե ձախողված է՝ ի հեճուկս ՀՀ իշխանությունների՝ սահմանը բացված տեսնելու վարդագույն ակնկալիքների։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
«У лающей собаки нет зубов, чтобы кусаться»: «Гражданский договор» снова демонстрирует свои страхиАрхиепископ Баграт Галстанян: Настали времена украденной чести и радости Мы ответственны за судьбу армянства перед будущими поколениями: Послание Аршака Карапетяна по случаю Дня НезависимостиОт имени Сержа Саргсяна утром воздана дань уважения и возложен венок в Воинском пантеоне «Ераблур» Архиепископ Езрас Нерсисян освятил новую армянскую церковь в селе Шаумяновском Ростовской области США гордятся тем, что продолжают поддерживать Армению – Блинкен «Интер» на своей официальной странице отметил, что Генрих Мхитарян уже сыграл в клубе 100 матчей «Здесь я понял, что мне хочется много снимать Родину»: Виген Ананян Мэр Еревана направил поздравительное послание по случаю Дня Независимости Республики Армения Число погибших при израильском ударе в Ливане выросло до 12 «Ухудшение отношений с ЕАЭС может иметь цепные и катастрофические последствия для Республики Армения» - Аршак КарапетянГлава делегации ЕС в Армении поздравил республику с Днем независимости По следам скандальных записейГрайр Гегамян назначен военным атташе Армении в США Поправки в Конституции должны быть направлены не на отказ от исторической правды, а на сохранение государственности и территориальной целостности: Аршак КарапетянЗахарова заверила о скором суде над азербайджанскими убийцами миротворцев РФ в Нагорном Карабахе Нефть Brent подешевела до $74,68 за баррель Рубен Варданян – Пашиняну: Каждый думает о действиях другого, исходя из моделей и принципов своей жизни ABC: Израиль 15 лет готовил операцию по подрыву пейджеров в Ливане СМИ: В центре Еревана произошла потасовка с участием десятков человек «Паст». Никол Пашинян в своем «репертуаре». Кто бросит ему спасательный круг? BBC: Что происходит с Рубеном Варданяном и другими армянами в азербайджанских тюрьмах Brent подешевела до $73,32 за баррель на данных API о росте запасов нефти в США В Белом доме ознакомились с мирным планом Зеленского и сочли его рабочим Лига чемпионов: Матчи дня Восьмилетняя девочка угнала автомобиль у собственной матери и 25 минут каталась на нем Всё тайное рано или поздно становится явным Сколько снарядов нужно купить, чтобы эти Индийские артиллерийские средства дали результат? Аршак КарапетянВ армянских церквях России и Беларуси отметили праздник Воздвижения Животворящего Креста Господня Brent торгуется у $71,6 за баррель Статуя богини Анаит доставлена из Великобритании в Армению В Армению доставлены 6 мусоровозов – они будут переданы мэрии Еревана Два человека пострадали в ДТП в Лорийской области Летевший из Еревана в Москву борт «Аэрофлота» вынужденно сел в Астрахани Архиепископ Галстанян посетил парламент Армении – он готов к встрече с представителями правящей партии Задержан глава военного представительства Минобороны РФ «Подарок» власти Аршаку КарапетянуОтношения Армении с Россией должны быть на самом важном месте, а у Запада нет того продукта безопасности, который он может предоставить Армении: Аршак КарапетянВИДЕО։ Диаспора имеет серьзный потнциал для обеспечения безопасности Армении: КарапетянДТП в Ереване: водитель скончался в больнице В МИД РА 16 сентября состоится официальная встреча министров иностранных дел Армении и Франции Оверчук о разблокировке коммуникаций: Россия готова помогать, исходя из принципов суверенитета и юрисдикции Армении После проливного дождя Ереван вновь затопило Рукописную Библию XIV века продали почти за $7 млн. Диаспора имеет серьезный потенциал для обеспечения безопасности Армении: КарапетянУкраинские силы не в состоянии использовать западное оружие: Путин Директор Национального центра ожогов и дерматологии: Число обращающихся к нам людей увеличивается Состоялся телефонный разговор премьер-министра Пашиняна с госсекретарем США Энтони Блинкеном Армянские журналисты вновь примут участие в литовском футбольном турнире 13-летний саксофонист Микаел Арутюнян получил Гран-при нидерландского международного конкурса
Самое популярное