Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … դինամիտ

ՖՈՏՈ

Որպես ինժեներ և գյուտարար Էմանուել Նոբելի որդին՝ Ալֆրեդը մանկուց հետաքրքրված էր տեխնոլոգիաներով, մասնավորապես պայթուցիկների արտադրությամբ։ Դրան նպաստել էր նաև այն, որ հայրը հաջողությունների էր հասել պայթուցիկ նյութերի արտադրության մեջ։ Երիտասարդ տարիներին Ֆրանսիա ճանապարհորդելիս Ալֆրեդ Նոբելը հանդիպել է Ասկանիո Սոբրերոյին, ով 1847 թվականին հայտնաբերել էր նիտրոգլիցերինը։ Չնայծ ինքը՝ Սոբրերոն, դեմ էր պայթուցիկ նյութերի արտադրության մեջ նիտրոգլիցերինի օգտագործմանը, քանի որ համարում էր, որ այդ նյութը դժվար է կառավարել, այնուամենայնիվ Նոբելը վերցրեց նրա գյուտը։
Նոբելը հաստատվեց Փարիզում, նա սիրում էր Ֆրանսիան և սկսեց անել այն, ինչ գիտեր՝ հայտնագործել։ Ավելի քան 200 փորձերի արդյունքում Նոբելը նիտրոգլիցերինի հիմքով ստացավ պլաստիկ դինամիտ։ Անգամ կա մի կիսառասպելական պատմություն, որ փորձերի ժամանակ Ալֆրեդը լրջորեն վնասել է մատը կամ ձեռքը, և այն բուժել կոլոդիոնով, որը հիմնված է ալկոհոլի և կոլոքսիլինի վրա: Այդ գիշեր նա չի կարողացել քնել ցավից, բայց ժամանակ է ունեցել մտածելու, և որոշել է օգտագործել կոլոքսիլինը և հասել է արդյունքի: Ավելի իրատեսական տարբերակն այն է, որ Նոբելը փորձել է տարբեր նյութերի համադրություն և ի վերջո նիտրոգլիցերինին կոլոքսիլին ավելացրել: Ստացված նյութն ունեցել է դոնդողանման ձև, և հայտնի է դարձել որպես պլաստիկ դինամիտ, պաշտոնապես արտոնագրվել է 1876 թվականին։ Այն վաճառքի է հանվել տարբեր անվանումներով՝ սկսած «Դինամիտ Էքստրա»-ից մինչև «Պայթուցիկ ժելատին»: Նույնիսկ գիտնական Նիլս Աբելը, ով երկար ժամանակ խանգարում էր Նոբելի աշխատանքին Բրիտանիայում, պլաստիկ դինամիտն անվանել է կատարյալ ամեն իմաստով: Աշխարհի տարբեր երկրներում դինամիտի և դրանց գործարանների համալիրի վաճառքից ստացված շահույթը Նոբելին դարձրել է իր ժամանակի ամենահարուստ մարդկանցից մեկը։
Ալֆրեդ Նոբելի գյուտը 19-րդ դարում հեղաշրջում է կատարել հանքարդյունաբերության ոլորտում։ Բելինի խոսքերով, վառոդի լիցքերով օգտակար հանածոների արդյունահանումը խնդրահարույց էր և, որ ամենակարևորն է, ոչ անվտանգ: Վառոդին փոխարինող դինամիտը տասնամյակներ շարունակ է օգտագործվել, բայց հետո ինչ-որ պահի այն սկսել է հնանալ և փոխարինվել է ավելի առաջադեմ փայթուցիկերով: Բանն այն է, որ արտադրության տնտեսական արդյունավետության առումով դինամիտները զգալիորեն զիջում են ամոնիումի նիտրատի հիման վրա հիմնված ավելի ժամանակակից պայթուցիկներին։ 
Դինամիտը ժամանակին օգտագործվել է նաև պատերազմներում, բայց դժկամությամբ և զգուշությամբ: Դա պայմանավորված է այդ պայթուցիկի զգայունությամբ, այն կարող է հեշտությամբ պայթել, եթե պահվում է ոչ պատշաճ կերպով:
Ներկայումս որոշ երկրներում դինամիտը մինչ օրս էլ արտադրվում է, բայց սահմանափակ քանակությամբ։ Այն արտադրվում է, օրինակ, Ֆինլանդիայում և ԱՄՆ-ում։ ԱՄՆ-ում արտադրությամբ զբաղվում է միայն մեկ ընկերություն։ Դինամիտը սովորաբար երբեմն օգտագործվում է տարբեր չափերի «փամփուշտներում», որոնք լցվում են պլաստիկ կամ փոշիացված պայթուցիկով: Դինամիտը նաև դեռ օգտագործվում է հանքարդյունաբերության մեջ կամ շենքերի քանդման համար:
 Нет описания.
Կ. Խաչիկյան

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Кто станет депутатом? «Паст»Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст»Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст»В списке основных налогоплательщиков также есть грузоперевозчики: «Паст»Уголовное преследование в отношении предпринимателей продолжается: «Паст»Ожидать эскалации нужно всегда: Алексей АнпилоговАрмения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепитаМИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсамиСтоимость биткойна приближается к 100 тыс. долларовКурс доллара к рублю в ходе торгов впервые с марта 2022 года превысил 103 рубляБельгийские политики и парламентарии направили заявление правительствам Азербайджана и БельгииМы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан ФиданАрмянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди военнослужащихРоссия впервые нанесла удар по военному объекту Украины новейшей баллистической ракетой «Орешник» с гиперзвуковой боевой частьюЮнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигацииВ Армении сократят помощь для арцахских беженцевАрмянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине КрымаОванес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному боюПалата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лицАвантюризм кадровых движений: «Паст»Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст»Как собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст»«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст»Примечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст»Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. ПономаренкоНС Армении ратифицировал соглашение о свободной торговле между ЕАЭС и ИраномЕС направит в Грузию "политическую миссию"Арпине Саркисян будет назначена главой МВД РАКомпания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городахЧЕ: Результаты армянских шахматистовГубернатор Армавирской области Давид Худатян будет назначен министром территориального управления и инфраструктур Комитет госдоходов: В Армении установлены случаи не регистрации наемных работников Армянские фехтовальщики завоевали 4 медали на международном турнире в Тбилиси Заместитель мэра Еревана: Главную елку страны украсим прошлогодними ветками и игрушками Арпине Саркисян назначена министром внутренних дел Армении Азербайджанцы стали настоящей головной болью в России։ «Паст» Принесет ли Армении какую-либо пользу членство в Римском статуте? «Паст» Скажешь, чтобы и он написал заявление: «Вотсапские увольнения» будут продолжительными: «Паст» Эксклюзивная платформа для сферы туризма: «Паст» Находясь ниже плинтуса говорят о «плинтусном» рейтинге: «Паст»Погода в Армении На заседании Совета старейшин Еревана приняты льготы по новым транспортным тарифам Отставки глав КГД, СК и АК Армении приняты Трамп определился с кандидатом в министры транспорта Навстречу мечте: эксклюзивное предложение фонда «Музыка во имя будущего» для музыкантов и преподавателейТрамп назначил 27-летнюю Кэролайн Ливитт пресс-секретарем Белого дома Автодороги на территории Армении проходимы Президент Украины назвал телефонный разговор Шольца и Путина «ящиком Пандоры» Убийство в Ереване: погибший недавно прибыл в Армению из Франции Футбольные фанаты требуют отставки главы ФФА Меликбекяна
Самое популярное