Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Տարածաշրջանային կապուղիների հակընդդեմ տարբերակները. «Փաստ»

ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Ուկրաինայում ու Գազայի հատվածում ընթացող պատերազմները մեծապես ազդել են համաշխարհային առևտրային ուղիների վրա։ Ու հրատապ է դարձել հաղորդակցության ուղիները դիվերսիֆիկացնելու հարցը։ Բնական է, որ Արևմուտքը, մասնավորապես, Եվրոպան շահագրգռված է, որ գործարկվեն այնպիսի առևտրային ուղիներ, որոնք կշրջանցեն ինչպես պատժամիջոցների տակ գտնվող Ռուսաստանի, այնպես էլ Իրանի տարածքը։ Մյուս կողմից էլ՝ Եմենի հութիների ակտիվության պայմաններում անվտանգ չէ նաև Սուեզի ջրանցքով անցնող ճանապարհը։ Իսկ Չինաստանը Եվրոպային կապող նոր ճանապարհի հնարավոր տարբերակ դիտարկվում է Ռուսաստանը և Իրանը շրջանցող ցամաքային ուղին, որը Միջին Ասիայով, Հարավային Կովկասով ու Թուրքիայի տարածքով կարող է հասնել Եվրոպա։

Իսկ այս ծրագրի՝ ամբողջ հզորությամբ գործարկման տեսանկյունից կարևորվում է նաև Ադրբեջանով ու Հայաստանով անցնող ուղին։ Դրա համար էլ Թուրքիան ու Ադրբեջանը իրենց հայտարարություններում անընդհատ շեշտում են, թե, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» գործարկումը տնտեսական առումով կարող է ձեռնտու լինել տարածաշրջանի բոլոր երկրներին։ Բայց ամենակարևոր հարցն այստեղ այն է, թե որ կողմը վերահսկի այդ ճանապարհը, նա հսկայական լծակ է ձեռք բերելու։ Ու պատահական չէ, որ թուրքական կողմից հետևողականորեն սուվերեն միջանցքի պահանջն է առաջ մղվում։ Բայց այս հարցում տարաձայնություններ կան Անկարայի ու Բաքվի մոտեցումների միջև։ Բաքուն շտապում է ստանալ այդ ճանապարհը, իսկ Անկարան վնասակար է համարում շտապողականությունը։

Պատահական չէ, որ Թուրքիայի տրանսպորտի և ենթակառուցվածքների նախարար Աբդուլքադիր Ուրալօղլուն հայտարարում է, թե Թուրքիան մտադիր է մինչև 2028 թվականը բացել, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքը»։ Ուշագրավ է, որ փորձագիտական շրջանակներում դիտարկվում է այն հարցը, որ Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի նախագծից ճանապարհների ապաշրջափակման հարցի դուրսբերման հեղինակը Թուրքիան է։ Խնդիրն այն է, որ Թուրքիայի երկաթգծերի համակարգը Նախիջևանի հետ կապող հատվածը դեռևս պատրաստ չէ։ Ու Թուրքիայում կարծում են, որ մինչև այդ ճանապարհը պատրաստ չլինի, իրենց համար ուղղակի իմաստ չունի բացել, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքը»։

Իսկ Ադրբեջանի ու Նախիջևանի միջև կապի խնդիր չկա, քանի որ այն կարող է ապահովվել Իրանի տարածքով անցնող ճանապարհով։ Պարզ է, որ թուրքական կողմի պատկերացմամբ, հենց իրենք պետք է վերահսկեն այդ ճանապարհը, ինչն էլ պետք է իրենց հնարավորություն տա Թուրքիայի ազդեցությունը դեպի արևելք տարածելու և պանթուրքական ծրագրերն իրականացնելու հարցում։ Իսկ եթե այդ ճանապարհը շուտ բացվի նախատեսվածից, ապա կարող է վերահսկվել այլ ուժերի կողմից, օրինակ՝ Ռուսաստանի կամ Արևմուտքի, ինչը հետագայում խնդիրներ կստեղծի Թուրքիայի համար դեպի Ադրբեջան ազատ մուտք ունենալու հարցում։ Կարևոր է նաև այն հարցը, թե ինչ ռեժիմով կգործի ճանապարհը։ Իր հերթին ռուսական կողմը հասկանում է պանթուրքական վտանգի տարածման հնարավորությունը։ Դրա համար էլ ակտիվորեն առաջ է քաշում Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև ճանապարհների ապաշրջափակման հարցը։

Ու ինչքան էլ տարբեր հարցերում Թուրքիան ու Ռուսաստանը փորձեն համագործակցել ու պայմանավորվածությունների գալ, միևնույնն է, տարածաշրջանային գերակայության հարցում այս երկու տերությունների շահերը բախվում են։ Ի հակադրումն Ռուսաստանի և Իրանի տարածքը շրջանցելու փորձերի, Մոսկվան ու Թեհրանը փորձում են իրագործել ՀյուսիսՀարավ միջանցքի իրենց տարբերակը։ Այդ ճանապարհն անցնելու է Կասպից ծովով դեպի Ադրբեջան, ապա Իրան ու դուրս է գալու Պարսից ծոցով դեպի Հնդկական օվկիանոս։ Իսկ հետագայում, երբ Ռուսաստանի ու Արևմուտքի հարաբերությունները կարգավորվեն, ապա այս միջանցքի աշխարհագրական կարևորությունը կարող է էլ ավելի ընդլայնվել։ Ու պատահական չէ, որ այս ճանապարհի թեման կարևորվեց նաև ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ Բաքու կատարած այցի ժամանակ։

Անկարայում միշտ դեմ են արտահայտվում բոլոր այն տարածաշրջանային նախագծերին, որոնք շրջանցում են իրենց երկրի տարածքը, բայց Հյուսիս-Հարավ միջանցքի այս տարբերակը որոշակի վտանգ է պարունակում նաև Թուրքիայի տարածաշրջանային հավակնությունների համար։ Նախ՝ այդ ճանապարհի գործարկման արդյունքում Ռուսաստանն ու Իրանն իրենց դիրքերն Ադրբեջանում ավելի կուժեղացնեն, քան Թուրքիայի դիրքերն են։ Իսկ հետագայում Ռուսաստանը կկտրի նաև Թուրքիայի ազդեցության արտահանման ճանապարհը դեպի թյուրքախոս մյուս երկրներ՝ Միջին Ասիա։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Образовательная поездка в Дубай: эксклюзивное предложение Фонда «Музыка во имя будущего»Захарова поставила на место «дошедшего до безумства» немецкого журналиста СВР Армении ограничилась общими словами по поводу инцидента с послом РА в ЕС Армения получила приглашение на COP29 и могла бы участвовать в этом мероприятии — Хикмет Гаджиев Чехия передала Армении мощи святого ВарфоломеяФК «Спартак» обсуждает приглашение Мовсесьяна на пост спортивного директора На месте ресторана «Кактус» Нарек Налбандян открыл супермаркет: «Паст»Ближневосточная Академия классической музыки совместно с Фондом «Музыка во имя будущего» представляют уникальную возможность для образовательных путешествийСтипендиат Фонда «Музыка во имя будущего» Эдуард Даян -лауреат первой премии Международного конкурса имени Арама ХачатурянаПочему Никол Пашинян не заинтересован в освобождении пленных и насильственно похищенных людей? «Паст» Молодой армянский писатель Джейк Крикори презентует свою первую книгу в Barnes & Noble В Пасадене состоится концерт «Дудук. Голос армянской души» Юная армянская фигуристка Марина Геворгян победила на международном турнире в Болгарии Депутат парламента Армении: Нервные судороги Алиева не случайны Курс биткоина обновил исторический максиму Беспрецедентное влияние: Более 90% поддержанных ANCA кандидатов прошли в Конгресс США Крупный пожар в селе Джрарат: в сгоревшем доме обнаружено тело Секретарь Совета безопасности Армении отправится в Вильнюс Армении выделен новый грант в 38 млн. евро Самбист из Армавира Альберт Бадаянц стал победителем Первенства России по самбо В Армении применена тарифная квота к отдельным видам сельскохозяйственной продукции Все танцы студии армянского танца «Назани» Кисловодска стали лауреатами фестиваля «Мир талантов» Кубанский спортсмен Роберт Антонян вошел в тройку лучших на ЧМ по брейкингу Песков сообщил, что Путин не планирует разговор с Байденом Перейдет ли Южный Кавказ под контроль РФ в результате нового разделения зон влияния? «Паст»Региональная торговая «диверсификация» и реальная картина: «Паст»Непревзойденный цинизм: «Паст»Brent подорожала до $75,17 за баррель Атташе: «Верхний Ларс» закрылся для большегрузов Впечатляющее выступление молодой армянской виолончелистки в Национальном оперном театре Китая: «Паст»Трамп уступает Харрис 4% в финальном опросе PBS News Более 50 депутатов ЕП призвали Баку накануне COP29 освободить всех армянских пленных и заложников ААЦ отмечает День памяти Свв. епископа Акипсимоса, священника Иосифа, дьякона Аифалы и свидетеля Платона Србуи Галян назначена министром юстиции Армении Нам не нужно искать политическую «крышу»: Директор «Спайки» прокомментировал распространяемые слухи: «Паст»В Китае стартовал Международный молодежный конкурс имени Хачатуряна с выступлением виолончелистки фонда «Музыка во имя будущего» Мари АкопянСотрудники МККК посетили удерживаемых в Баку армянских заключенных Армения станет участником Международного турнира по греко-римской борьбе «Сила традиций» Экспозиция скульптур Вардкеса Авакяна представлена в Театре драмы им. Наума Орлова в Челябинске «Шедевр от Сперцяна»: армянский футболист забил третий гол в матче против «Оренбурга» со штрафного Комитет госдоходов: Налоговые доходы в Армении в январе-сентябре 2024 года выросли почти на 7% Эрдоган назвал агрессию Израиля в Газе одним из самых жестоких геноцидов столетия Погода в Армении «Росатом» провел в Ереване семинар, посвященный технологическим возможностям по сооружению АЭС в Армении и вовлечению местных поставщиков в проектОбщественно-политическое собрание «третьей силы» прошло в условиях строгой конфиденциальности Британское издание Harpers Wine & Spirit опубликовало статью «Армения: восходящая звезда Кавказа?» Соединенные Штаты похвалили Армению и Азербайджан В калифорнийском городе Ирвайн будет установлен памятник, посвященный памяти жертв Геноцида армян Сурен Григорян завоевал золото на ЧЕ по тяжелой атлетике в Польше Новая лапша из Баку накануне СОР 29: В Азербайджане обвиняют Армению в «уничтожении кладбищ»
Самое популярное