Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Կառավարությունն այդպես էլ չսովորեց կառավարել պետական բյուջեն

ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

Կառավարությունը մինչ օրս ապացուցել է, որ չի կարողանում կառավարել պետական բյուջեն։ Նրանք, պարտքով փող են վերցնում՝ բյուջեի դեֆիցիտը ֆինանսավորելու համար, գումարները բերում քնեցնում են գանձապետական հաշիվներին կամ էլ սովորույթի համաձայն այն պահում են բանկերում և դրանից տոկոսային եկամուտներ ստանում։ Իրականում այս երկրորդ տարբերակը այդքան էլ վատ չէ, բայց դա լավագույն տարբերակը չի պետական ֆինանսական միջոցները իրականացնելու համար։ Իրականում նրանք այդ պարտքերը վերցրել են նպատակային և դրանք ներգրավվել են բյուջեով նախատեսված ծրագրերը իրականացնելու համար։ Սակայն եթե ծրագրերը չեն իրականացվում, անիմաստ է դառնում նման պարտքեր վերցնելը։

Ինչպես նախկինում, այնպես էլ այս տարի կառավարությունը բյուջետային ծախսերը ժամանակին կատարելու խնդիր ունի։ Հատկապես այսօրվա հետպատերազմական և ճգնաժամային Հայաստանում այդ գումարները ծախսելու շատ տեղեր կան, սակայն ինչպես տեսնում ենք կառավարությունը չի կարողանում ճիշտ կազմակերպել աշխատանքները։ Ծախսերը կատարելու ու դրա հաշվին ներքին տնտեսության շրջանառություններն ավելացնելու փոխարեն, գումարները դուրս են մնում շրջանառություններից։ Առաջին կիսամյակում բյուջետային ծախսերը թերակատարվել են 13,4 տոկոսով։ Սա դեռ լավ է, եթե ասենք, որ կապիտալ ծախսերի թերակատարումը հասնում է 36 տոկոսի։ Տարվա առաջին կեսին ոչ ֆինանսական ակտիվների գծով կառավարությունը կարողացել է իրականացնել ընդամենը 77,7 մլրդ դրամի ծախս։ Այնինչ՝ նախատեսել էր 120,8 միլիարդի ծախս։ Այսինքն՝ 43,1 միլիարդի ծախս չի կատարվել։ Շատերը, հատկապես կառավարության ներկայացուցիչները սա որակում են որպես տնտեսում, բայց իրականում սա ոչ թե տնտեսում է, այլ թերակատարում։ Կապիտալ ծախսերի թերակատարումը մի շարք ոլորտում նախատեսված աշխատանքների ցածր կատարողականի հետևանք է։

«Ոչ ֆինանսական ակտիվների գծով ծախսերը կազմել են 77,7 մլրդ դրամ՝ ապահովելով կիսամյակային ծրագրի համեմատաբար ցածր՝ 64,3 տոկոս կատարողական: Վերջինս հիմնականում պայմանավորված է տրանսպորտի, հասարակական կարգի, անվտանգության և դատական գործունեության, պաշտպանության ու ջրամատակարարման ոլորտներում իրականացվող ծրագրերի կատարողականով»,- արձանագրել է Ֆինանսների նախարարությունը։

Նախորդ տարվա համեմատ կապիտալ ծախսերն այս տարի, իհարկե, ավելացել են։ Աճը տեղի է ունեցել հիմնականում պաշտպանության ոլորտում, բայց ոչ պաշտպանական համակարգերի ամրապնդման ուղղությամբ՝ «Ոչ ֆինանսական ակտիվների գծով ծախսերն աճել են 66,8 տոկոսով կամ 31,1 մլրդ դրամով, որը հիմնականում պայմանավորված է ՀՀ պաշտպանության նախարարության շենքային պայմանների բարելավման ծախսերի աճով»: Եթե չլիներ ՊՆ շենքային պայմանների բարելավման ծախսերի ավելացումը, դժվար չէ պատկերացնել, թե ինչ իրավիճակ պիտի ունենայինք կապիտալ ծախսերի կատարման առումով։ Չնայած իրենց կարևորությանը՝ այդ ծախսերն անընդհատ հետ են մնում։ Կառավարությանն այդպես էլ չի հաջողվում խուսափել կապիտալ ծախսերի թերակատարումից, նույնիսկ գնումները համատարած մեկ անձից կատարելու պարագայում։ Մրցույթները, որպես այդպիսին, շատ հաճախ ուղղակի փոխարինվում են մեկ անձից կատարվող գնումներով։ Այնտեղ են հասել, որ նույնիսկ միլիարդավոր դրամների հասնող կապիտալ ծախսերը կարող են իրականացնել մեկ անձից կատարվող գնումների միջոցով։ Սակայն անգամ այսպիսի պայմաններում ունենում ենք կապիտալ ծախսերի կատարման խայտառակ պատկեր։ Տարվա առաջին կեսին, ընդհանուր առմամբ, իրականացվել է 866 մլրդ դրամի բյուջետային ծախս՝ նախատեսված 1 տրիլիոնի դիմաց։ Բյուջեի ծախսերը պակաս են կատարվել 134 միլիարդով։ Չնայած եկամուտների խնդիր չի եղել։

Կառավարությունը տարվա սկզբին բավական մեծ գումարի եվրոպարտատոմսեր թողարկեց՝ բյուջեի դեֆիցիտը ֆինանսավորելու համար։ Այն ավելին էր, քան բյուջեի պահանջարկը։ Ներգրավված գումարի մի մասը՝ շուրջ 137 մլրդ դրամ, դրվել է կայունացման դեպոզիտային հաշվին։ Բյուջեի եկամուտները ևս այս տարի նախատեսվածի համեմատ ավելի են եղել։ Ճշգրտված պլանը 7,2 տոկոսով նույնիսկ գերակատարվել է՝ կարևոր չէ, թե ինչի հաշվին։ Բայց հավելյալ գումարները, որոնք հանվել են տնտեսությունից կամ ներգրավվել են դրսից՝ պարտքերի տեսքով, ուղղվել են ոչ թե պաշտպանության ու անվտանգության, տնտեսական ու սոցիալական ոլորտներ, որտեղ կուտակվել են բազմաթիվ խնդիրներ, այլ քնել են բանկային հաշիվներին։ Ճիշտ է, դրանք եկամուտ են ապահովել բյուջեի համար, սակայն այդ եկամուտները ոչինչ են նրա դիմաց, ինչ կարող էինք ստանալ, եթե դրանք ծառայեին նպատակային ծրագրերի իրականացմանը։

«Հաշվետու ժամանակահատվածում բանկերում և այլ ֆինանսավարկային հաստատություններում բյուջեի ժամանակավոր ազատ միջոցների օգտագործումից ստացվել է 13,1 մլրդ դրամ՝ 116 տոկոսով գերազանցելով առաջին կիսամյակի ծրագիրը (7 մլրդ դրամով) և 56,8 տոկոսով (4.7 մլրդ դրամով)՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի ցուցանիշը: Ծրագրված ցուցանիշի գերազանցումը պայմանավորված է 2021 թվականի առաջին կիսամյակի ընթացքում պետական բյուջեի մուտքերի գերակատարմամբ և ելքերի կիսամյակային ծրագրային ցուցանիշի համեմատաբար ցածր կատարողականով, որի պայմաններում առաջացել են լրացուցիչ ժամանակավոր ազատ դրամական միջոցներ, որոնք ներդրվել են՝ ապահովելով լրացուցիչ տոկոսային եկամուտներ: Տոկոսագումարների գերակատարմանը նպաստել է նաև նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ ավանդի ներդրման տոկոսադրույքի 0,97 տոկոսային կետով աճը: Վերոհիշյալ հանգամանքներով, 2021 թվականի առաջին կիսամյակում տեղաբաշխված եվրապարտատոմսերով, որոնցից ստացված միջոցները նույնպես ավանդադրվել են, ինչպես նաև գանձապետական միասնական հաշվի միջին օրական մնացորդը ցածր մակարդակում պահելու մոտեցմամբ է պայմանավորված նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ զուտ տոկոսագումարների 4,7 մլրդ դրամով ավել ստացումը»,- բյուջեի կատարման առաջին կիսամյակի հաշվետվության մեջ արձանագրել է Ֆինանսների նախարարությունը։

Կրկին նույն խնդիրը, որին բախվում ենք ամեն տարի։ Ամեն տարի կառավարությունում բարձրացվում է բյուջեի ծախսերի և հատկապես՝ կապիտալ ծախսերի թերակատարման խնդիրը։ Բայց այդպես էլ չեն կարողանում խելքի մոտ որևէ լուծում գտնել։ Արդյունքում՝ տուժում ենք բոլորս։ Մի կողմից՝ կան գումարներ, որոնք քնած են գանձապետական կամ բանկային հաշիվներին, մյուս կողմից՝ բազմաթիվ ծրագրեր հետաձգվում են՝ աշխատանքների ոչ պատշաճ կազմակերպման պատճառով։ Փաստորեն կառավարությունն այդպես էլ չսովորեց արդյունավետ կառավարել պետական բյուջեն։

Սոնա Գիշյան

www.1or.am 

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Кто станет депутатом? «Паст»Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст»Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст»В списке основных налогоплательщиков также есть грузоперевозчики: «Паст»Уголовное преследование в отношении предпринимателей продолжается: «Паст»Ожидать эскалации нужно всегда: Алексей АнпилоговАрмения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепитаМИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсамиСтоимость биткойна приближается к 100 тыс. долларовКурс доллара к рублю в ходе торгов впервые с марта 2022 года превысил 103 рубляБельгийские политики и парламентарии направили заявление правительствам Азербайджана и БельгииМы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан ФиданАрмянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди военнослужащихРоссия впервые нанесла удар по военному объекту Украины новейшей баллистической ракетой «Орешник» с гиперзвуковой боевой частьюЮнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигацииВ Армении сократят помощь для арцахских беженцевАрмянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине КрымаОванес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному боюПалата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лицАвантюризм кадровых движений: «Паст»Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст»Как собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст»«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст»Примечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст»Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. ПономаренкоНС Армении ратифицировал соглашение о свободной торговле между ЕАЭС и ИраномЕС направит в Грузию "политическую миссию"Арпине Саркисян будет назначена главой МВД РАКомпания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городахЧЕ: Результаты армянских шахматистовГубернатор Армавирской области Давид Худатян будет назначен министром территориального управления и инфраструктур Комитет госдоходов: В Армении установлены случаи не регистрации наемных работников Армянские фехтовальщики завоевали 4 медали на международном турнире в Тбилиси Заместитель мэра Еревана: Главную елку страны украсим прошлогодними ветками и игрушками Арпине Саркисян назначена министром внутренних дел Армении Азербайджанцы стали настоящей головной болью в России։ «Паст» Принесет ли Армении какую-либо пользу членство в Римском статуте? «Паст» Скажешь, чтобы и он написал заявление: «Вотсапские увольнения» будут продолжительными: «Паст» Эксклюзивная платформа для сферы туризма: «Паст» Находясь ниже плинтуса говорят о «плинтусном» рейтинге: «Паст»Погода в Армении На заседании Совета старейшин Еревана приняты льготы по новым транспортным тарифам Отставки глав КГД, СК и АК Армении приняты Трамп определился с кандидатом в министры транспорта Навстречу мечте: эксклюзивное предложение фонда «Музыка во имя будущего» для музыкантов и преподавателейТрамп назначил 27-летнюю Кэролайн Ливитт пресс-секретарем Белого дома Автодороги на территории Армении проходимы Президент Украины назвал телефонный разговор Шольца и Путина «ящиком Пандоры» Убийство в Ереване: погибший недавно прибыл в Армению из Франции Футбольные фанаты требуют отставки главы ФФА Меликбекяна
Самое популярное